Tận dụng lợi thế của cây tre – Măng Bát Độ đã trở thành cây hàng hóa, nhiều mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị cao, xây dựng thương hiệu và tạo đà phát triển cho các sản phẩm địa phương.
Sản xuất bền vững theo chuỗi giá trị
Từ nhiều năm nay, tre măng Bát Độ ở Yên Bái đã trở thành cây trồng chủ lực mang lại hiệu quả kinh tế cao, thu nhập ổn định; nhiều hộ gia đình đã thoát nghèo, có của ăn của để, xây dựng nhà cửa khang trang, vươn lên làm giàu từ mảnh đất quê hương. Hiện nay, toàn tỉnh Yên Bái đã có gần 6.000 ha tre măng Bát Độ, nhiều nhất là ở huyện Trấn Yên còn lại được phân bố ở các huyện Lục Yên, Văn Yên, Yên Bình và huyện Văn Chấn.
Tre măng Bát Độ là một trong những cây trồng chủ lực ở Yên Bái được bảo hộ chỉ dẫn địa lý năm 2020 bởi Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Công thương)
Năm 2020, tre măng Bát Độ tỉnh Yên Bái đã được bảo hộ chỉ dẫn địa lý năm 2020 bởi Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Công Thương) đã khẳng định danh tiếng, chất lượng đặc thù của sản phẩm so với các địa phương khác trên cả nước; tạo động lực cho người dân thúc đẩy sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm.
Tận dụng lợi thế của cây tre măng Bát Độ ở Yên Bái đã trở thành cây hàng hóa. Nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã trên địa bàn tỉnh đã liên kết trồng, chế biến và tiêu thụ Tre măng Bát Độ, hình thành vùng sản xuất có giá trị cao chắp cánh cho tre măng Bát Độ bay xa, tạo nhiều việc làm cho lao động địa phương, vươn lên làm giàu bền vững.
Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ tổng hợp Kiên Thành thành lập năm 2012 là một trong những HTX đầu tiên trong khối Kinh tế tập thể (KTTT) tham gia chuỗi giá trị sản phẩm măng tre Bát độ, HTX ký hợp đồng trực tiếp với người trồng tre Bát Độ, đầu tư vật tư, phân bón, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch đồng thời thu mua toàn bộ sản phẩm măng do các hộ dân sản xuất, rồi ký hợp đồng cung ứng măng Bát Độ cho Công ty Cổ phần Yên Thành, giúp người dân yên tâm sản xuất. Đến nay, HTX đã xây dựng được vùng nguyên liệu tre măng Bát Độ với diện tích gần 500 ha và liên kết với 200 hộ dân trồng tre măng Bát Độ. Việc HTX tham gia vào chuỗi giá trị đã góp phần làm lợi cho bà con thành viên về cả giá trị sản phẩm và sản lượng thu hoạch.
Hoạt động ươm giống tre măng Bát Độ tại HTX Dịch vụ tổng hợp Kiên Thành
HTX măng tre Bát Độ Hưng Khánh cũng khẳng định được vị thế trong lĩnh vực trồng và cung cấp măng tre Bát Độ chất lượng cao. Với quy trình sản xuất tiên tiến và tuân thủ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về vệ sinh an toàn thực phẩm, HTX đã xây dựng được lòng tin vững chắc từ khách hàng trong và ngoài nước.
Đặc biệt, HTX luôn yêu cầu các thành viên cam kết không sử dụng các loại chất kích thích, hóa chất độc hại trong quá trình canh tác cây tre Bát Độ để bảo vệ môi trường cũng như đảm bảo chất lượng măng sạch, an toàn cho người tiêu dùng. Từ 07 thành viên ban đầu, đến nay HTX đã có hơn 150 thành viên và hộ liên kết với diện tích gần 70 ha trồng tre măng Bát Độ.
Nhờ sự đầu tư bài bản và áp dụng công nghệ vào sản xuất, các sản phẩm: măng khô, măng miếng của HTX đều đã đạt OCOP 3 sao. Trung bình mỗi năm, HTX măng tre Bát Độ Hưng Khánh tiêu thụ hơn 500 tấn măng tươi, doanh thu đạt gần 3 tỷ đồng, giúp cho thành viên của HTX và hàng trăm hộ gia đình trên địa bàn có thu nhập ổn định, cuộc sống khấm khá hơn.
Cùng với các HTX, doanh nghiệp thành viên của Liên minh HTX tỉnh Yên Bái cũng tham gia liên kết với người dân và HTX sản xuất măng tre Bát Độ theo chuỗi giá trị bền vững. Để thuận tiện cho người dân tiêu thụ măng tre Bát Độ, các công ty, doanh nghiệp đặt rất nhiều điểm để thu mua sản phẩm cho người dân tại các xã, thôn. Công ty TNHH Vạn Đạt đặt 10 điểm thu mua tập trung tại các vùng nguyên liệu; Công ty Cổ phần Yên Thành thu mua thông qua các Tổ hợp tác: Măng tre Bát Độ Lâm Thượng, Măng tre Bát Độ Minh Chuẩn (Lục Yên), các HTX: Dịch vụ tổng hợp Hồng Ca, Dịch vụ tổng hợp Kiên Thành, Măng tre Bát Độ Hưng Khánh và Công ty TNHH An Dũng…Với mục tiêu đạt mức tăng trưởng cao, các doanh nghiệp đã chú trọng đổi mới công nghệ, nâng cao hiệu quả, năng suất lao động, chất lượng sản phẩm, mở rộng vùng nguyên liệu, xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm sạch, an toàn đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu tại các thị trường khó tính.
Có thể khẳng định, từ khi mô hình liên kết sản xuất bền vững theo chuỗi giá trị giữa người dân, HTX và doanh nghiệp được hình thành, cây tre Bát Độ thực sự đã trở thành loại cây trồng “bạc tỷ” cho HTX, doanh nghiệp và nhân dân các dân tộc tỉnh Yên Bái.
Góp phần phát triển thương hiệu Măng tre Bát Độ Yên Bái
Không chỉ là cầu nối hỗ trợ, dẫn dắt hàng ngàn thành viên, người lao động và nhân dân trong quá trình sản xuất măng tre Bát Độ, gia tăng lợi nhuận, các HTX, doanh nghiệp thành viên còn đang mang trọng trách phát triển thương hiệu, góp phần chắp cánh cho măng tre Bát Độ Yên Bái bay xa.
Với 100% thành viên có trình độ đại học và trên đại học là lợi thế để HTX Nông nghiệp và phát triển nông thôn Hưng Thành ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất măng tre Bát Độ. HTX đã ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với Công ty TNHH Yamazaki Việt Nam trong chu kỳ từ 20 – 30 năm, sản phẩm măng Bát Độ Yên Bái qua chế biến đạt tiêu chuẩn về chất lượng xuất khẩu sang các thị trường khó tính như: Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc)… Doanh thu bình quân hàng chục tỷ đồng/năm, lợi nhuận 1,2-2 tỷ đồng/năm, thu hút và tạo việc làm cho hàng trăm lao động địa phương với thu nhập bình quân 6,5 – 7,5 triệu đồng/người/tháng.
Tại HTX măng tre Bát Độ Hưng Khánh, bên cạnh việc áp dụng các công nghệ mới trong quy trình trồng và sơ chế măng để cạnh tranh với các sản phẩm cùng loại trên thị trường. HTX cũng lên kế hoạch xây dựng và phát triển thương hiệu để măng tre Bát Độ Hưng Khánh trở thành một thương hiệu uy tín trên thị trường quốc tế. HTX đã nâng cao tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm, từ quy trình trồng trọt, thu hoạch đến chế biến và đóng gói. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như GlobalGAP, HACCP giúp các sản phẩm của HTX có uy tín và dễ dàng thâm nhập vào các thị trường khó tính tại một số quốc gia châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản,… đem lại nguồn thu đáng kể cho địa phương. Tuy nhiên, nhu cầu ngày càng tăng của thị trường quốc tế đối với các sản phẩm sạch và an toàn đã thúc đẩy HTX tìm kiếm những cơ hội mở rộng hơn nữa.
Công ty Cổ phần Yên Thành – đơn vị thành viên của Liên minh HTX tỉnh Yên Bái là doanh nghiệp đi đầu, tiên phong thu mua, chế biến măng tre Bát Độ chủ yếu của tỉnh Yên Bái, cùng với Công ty TNHH Vạn Đạt, Công ty Cổ phần Yên Thành thu mua 70% sản lượng toàn tỉnh. Công ty đã liên kết với 12 hợp tác xã, tổ hợp tác theo hình thức sản xuất theo chuỗi giá trị từ khâu nguyên liệu đến sản phẩm xuất khẩu ở tất cả các địa phương trong tỉnh Yên Bái; đồng thời Công ty mở rộng vùng nguyên liệu lên gần 6.000 ha tre măng Bát Độ tại tỉnh Sơn La để xây dựng thêm nhà máy chế biến nhằm mở rộng vùng sản xuất, tạo điều kiện cho các HTX, tổ hợp tác trong vùng nguyên liệu phát triển, người dân địa phương có việc làm, thu nhập ổn định.
Từ nhiều năm trước các sản phẩm của Công ty đã xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc) tạo được uy tín và thương hiệu tại các thị trường này và đang hướng tới thị trường châu Âu. Các hoạt động kết nối, nhân rộng và lan tỏa tre măng Bát Độ của công ty Yên Thành đã góp phần đưa thương hiệu măng tre Bát Độ Yên Bái bay xa hơn đến muôn nơi.
Chế biến măng xuất khẩu tại Công ty Cổ phần Yên Thành
Có thể thấy, với sự thành công của các Tổ hợp tác, HTX và doanh nghiệp tại tỉnh Yên Bái trong việc trồng, chăm sóc, thu hoạch, chế biến và tiêu thụ măng tre Bát Độ đã góp phần đưa Yên Bái có lợi thế là tỉnh duy nhất có chương trình trồng tre lấy măng thành công, có khối lượng sản phẩm lớn trở thành hàng hóa xuất khẩu. Cùng với các sản quế và chè, măng tre Bát Độ hiện đã trở thành hàng hóa chủ lực của tỉnh Yên Bái. Khẳng định, đánh giá đóng góp về mặt kinh tế của KTTT chính là hiệu quả sản xuất, kinh doanh, lợi nhuận của tổ chức, thu nhập của thành viên…, từ đó càng khẳng định Nghị quyết số 20 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng “về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới” đã thực sự phù hợp, hiệu quả với thực tiễn cuộc sống.
Theo Tạp chí điện tử Doanh nghiệp hội nhập
