Với diễn biến phức tạp, khó lường của dịch Viêm phổi cấp trong những ngày gần đây, đang tác động tiêu cực đến thương mại nông lâm thủy sản. Chiều 3/2/2020, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường chủ trì Hội nghị “Thúc đẩy thương mại, phát triển sản xuất nông sản trước tác động dịch bệnh Corona”.
Giải cứu nông thủy sản trước tác động xấu từ dịch cúm corona
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhận định, ngay từ đầu năm 2020, các tác động của biến đổi khí hậu dẫn đến các hình thái thời tiết cực đoan xảy ra bất thường, mưa đá, xâm nhập mặn mức độ nghiêm trọng hơn. Đặc biệt, kể từ đầu tháng 1/2020 đến nay, diễn biến bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corona gây ra diễn biến phức tạp và đang lây lan nhanh tại Trung Quốc, tác động tiêu cực đến nhiều nước trên thế giới và tình hình thương mại nông lâm thủy sản của Việt Nam.
Xuất khẩu nông sản tháng 1/2020 giảm gần 16%
Ông Nguyễn Xuân Cường dẫn thống kê đến 8h45 ngày 3/2/2020, số quốc gia và vùng lãnh thổ xác nhận các ca nhiễm đã lên đến con số 27; đã có 17.320 ca nhiễm (riêng Trung Quốc là 17.137 ca nhiễm) và 362 người tử vong. Dịch bệnh chủng mới của virus corona đang trên đà gia tăng rất nhanh, nhưng chưa có vắc xin để phòng và chưa có thuốc đặc trị. Năm Canh Tý nhuận 2 tháng Tư, mưa phùn nhiều sẽ càng phù hợp với loại bệnh này. Cho thấy một tương lai rất ảm đạm cho phát triển kinh tế toàn cầu. Trong khi đó, dịch cúm H5N1 đã xuất hiện tại Hồ Nam, Trung Quốc. Dịch bệnh sẽ gây tổn thương đến tất cả các ngành, nhưng nông nghiệp bị tổn thương lớn nhất vì Trung Quốc là thị trường khổng lồ tiêu thụ nông sản của Việt Nam. “
Lúc này không nên hoang mang quá độ, nhưng phải quyết liệt, cần biến thách thức thành thời cơ. Phải vào cuộc chủ động, không chủ quan vì dịch bệnh là bất khả kháng. Chúng tôi mong muốn bà con bình tĩnh, phối hợp với các sở, ngành địa phương, doanh nghiệp, tránh tư thương ép giá, lợi dụng tình hình. Không bán được chỗ này thì bán ở chỗ khác, không xuất khẩu sang Trung Quốc được nhiều, thì ta chuyển hướng xuất khẩu sang các quốc gia khác”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cho biết, trong tháng 1/2020, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng nông lâm thuỷ sản ước đạt 3 tỷ USD, bằng 84,3% so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó một số mặt hàng có giá trị xuất khẩu tăng so với cùng kỳ năm 2019 như: gạo đạt 203 triệu USD (tăng 5,4%), rau đạt 50 triệu USD (tăng 17,2%). Một số mặt hàng giảm so với cùng kỳ (các sản phẩm chăn nuôi ước đạt 42 triệu USD, bằng 93,6%; xuất khẩu thủy sản ước đạt 644 triệu USD, bằng 87,5%, xuất khẩu lâm sản chính ước đạt 883 triệu USD, bằng 84,4%).
Với diễn biến phức tạp, khó lường của dịch Viêm phổi cấp trong những ngày gần đây, sẽ có những tác động tiêu cực đến thương mại nông lâm thủy sản hai nước. Đối với mặt hàng trái cây chủ lực, nhất là thanh long, dưa hấu chiếm tỷ trọng lớn phục vụ thị trường Trung Quốc. Qua rà soát, từ nay đến hết rằm tháng Giêng âm lịch, tại tỉnh Long An lượng thu hoạch thanh long khoảng 21.600 tấn. Đợt tiếp theo từ ngày 8/2-28/2 thu hoạch khoảng 54.000 tấn. Đầu tháng 3, tại Tiền Giang thu hoạch khoảng 10.000 tấn, Bình Thuận khoảng 100.000 tấn… Tình trạng ùn tắc, dư cung cục bộ đang diễn ra do việc hạn chế giao dịch tại các cặp chợ biên giới trên địa bàn tỉnh Quảng Tây, Vân Nam. Đối với xuất khẩu thủy sản, nhiều nhà nhập khẩu Trung Quốc đã thông báo cho các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tạm dừng việc giao hàng cho đến hết ngày 9/2/2020 hoặc cho đến khi có thông tin bình thường hóa các hoạt động trở lại từ Chính phủ Trung Quốc.
Thứ trưởng Trần Thanh Nam nhận định, giao thông hạn chế sẽ cản trở hoạt động giao dịch, trao đổi, làm việc giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý hai bên trong lĩnh vực thương mại nông sản. Đồng thời, cũng ảnh hưởng đến công tác thu xếp, bố trí của Bộ NN&PTNT đối với 3 đoàn công tác quan trọng của chuyên gia Tổng cục Hải quan Trung Quốc sang Việt Nam (dự kiến trong tháng 3/2020) khảo sát thực tế, làm việc trao đổi với phía Việt Nam tháo gỡ vướng mắc trong giao thường nhiều mặt hàng nông sản.
Ông Nguyễn Công Trưởng, Phó chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn cho hay, trong Tết, có rất nhiều xe ô tô chở trái cây lên cửa khẩu Lạng Sơn, chờ ăn Tết xong thì thông quan. Nhưng đến nay vẫn chưa thông quan được do phía Trung Quốc vẫn đóng cửa khẩu, khiến nhiều chủ hàng đã phải tiêu hủy khối lượng trái cây rất lớn. Tính đến sáng 3/2/2020, có khoảng 175 xe thanh long loại 20 tấn/xe tại Lạng Sơn. “Ngày 28/1 chúng tôi nhận được công hàm từ lãnh đạo Thị Bằng Tường, thông báo đóng 9 cặp chợ cửa khẩu biên giới với Lạng Sơn đến hết rằm tháng Giêng. Nếu tình hình nghiêm trọng hơn thì sẽ tiếp tục đóng cửa kéo dài. Hiện chỉ có cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị Quan là mở cửa trở lại ngày 3/2 là có thể thông quan hàng hóa được. Còn tại cửa khẩu Tân Thanh và các cửa khẩu phụ, dẫu có đưa hàng sang thì cũng không thể giao hàng được, vì các cặp chợ ở đó đều đóng”, ông Trưởng nói.
Doanh nghiệp nên tạm dừng đưa trái cây lên cửa khẩu
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho rằng, cần thông báo cho các địa phương, các doanh nghiệp không đưa xe hàng nông sản lên cửa khẩu nữa. Với những xe đã đưa lên đến cửa khẩu Hữu Nghị và cửa khẩu Tân Thanh rồi, thì gửi hàng vào các kho lạnh, nhà nước sẽ có hỗ trợ, để chờ cho đến mồng 9/2/2020 thì thông quan. “Mà chờ đến mồng 9/2 thì không biết thế nào, có thể đến lúc đó phía Trung Quốc mở cửa cho nhập hàng, nhưng nếu tình hình dịch bệnh nghiêm trọng hơn thì họ sẽ tiếp tục đóng cửa”, ông Cường nói.
Ông Trần Quốc Khánh, Thứ trưởng Bộ Công thương nhận định, tình hình tại Trung Quốc cho tới nay rất khó đoán. Trước tình hình ảnh hưởng đến xuất nhập khẩu như vậy, Bộ Công thương đã có văn bản đề nghị các cơ quan Thương vụ ở nước ngoài kết nối mở cửa thị trường mới. Ông Khánh khuyến nghị các doanh nghiệp Logistics cần hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu nông sản sản trong việc bảo quản sản phẩm. Đồng thời khuyến cáo các doanh nghiệp xuất khẩu chuyển đổi từ hình thức xuất khẩu tiểu ngạch sang xuất khẩu chính ngạch. “Tuy vậy, các chủ hàng vẫn ngại chuyển sang xuất khẩu chính ngạch, vì tốn nhiều chi phí hơn do phải chịu thuế VAT, phải đầu tư vào bao bì… Trái cây nói riêng và nông sản nói chung không dễ chuyển hướng thị trường, bởi vì ở nhiều nước khác chưa cho phép nhập khẩu trái cây từ Việt Nam. Đề nghị Nhà nước có chính sách hỗ trợ lãi suất đối với các doanh nghiệp vay vốn để xuất khẩu nông sản. Bộ Tài chính cần rà soát lại các khoản thuế và phí đối với nông sản, để hỗ trợ cho các doanh nghiệp ngành nông nghiệp”, ông Khánh đề xuất.
Bộ trưởng Bộ NN&PTNT yêu cầu Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản và các cơ quan thuộc Bộ này cần chủ động phối hợp với cơ quan Thương vụ Đại sứ quán Việt Nam tại các nước trên thế giới triển khai toàn diện, đạt hiệu quả cao nhất về công tác xúc tiến, phát triển thị trường tại các địa bàn trọng điểm, tiềm năng và thị trường ngách ngay từ đầu năm 2020, tạo sự đột phá trong đa dạng hóa thị trường. Nếu xảy ra kịch bản bùng phát dịch kéo dài nhiều tháng, thì phải phối hợp các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp, các đơn vị ngành Công thương các địa phương đẩy mạnh tổ chức xúc tiến thương mại, đưa hàng hóa nông sản vào tiêu thụ trong các hệ thống, chuỗi siêu thị lớn; ưu tiên thị trường nội địa. Tập trung chỉ đạo phối hợp với các địa phương, nghiên cứu điều chỉnh một số đối tượng cây trồng, vật nuôi cho phù hợp với nhu cầu của thị trường tiêu thụ và lợi thế so sánh của từng địa phương.
Các Sở NN&PTNT thường xuyên theo dõi sát tình hình sản xuất và lưu thông nông sản ở địa phương, để không bị ứ đọng cục bộ, kịp thời thông báo tình hình đến các doanh nghiệp và người sản xuất để chủ động trong điều chỉnh kế hoạch sản xuất và nhu cầu của thị trường tiêu thụ. Đặc biệt với các địa phương có diện tích trồng thanh long lớn cần có kế hoạch điều chỉnh sản lượng sản phẩm trái vụ để thích ứng với tình hình hiện nay, tập trung quy hoạch đầu tư vùng trồng để nâng cao chất lượng sản phẩm. Khuyến khích các doanh nghiệp đẩy mạnh thu mua, mở rộng công suất chế biến sâu nhằm cung ứng thị trường trong nước, đồng thời chủ động có các giải pháp để tiêu thụ sản phẩm nông sản.
Ông Cường đề nghị Bộ Ngoại giao chỉ đạo các Đại sứ quán ở nước ngoài phối hợp với các cơ quan chức năng ở các nước đẩy mạnh toàn diện công tác phát triển thị trường nông lâm thủy sản, coi đây là công tác đặc biệt quan trọng trong bối cảnh hiện nay. Đối với các Hiệp hội ngành hàng nông sản cần tuyên truyền, phổ biến kịp thời tới cộng đồng doanh nghiệp về thông tin, các biện pháp các nước áp dụng ảnh hưởng đến tình hình giao thương, xuất khẩu các sản phẩm nông lâm thủy sản sang các thị trường, đặc biệt là thị trường Trung Quốc.
Nguồn: Thời báo kinh doanh
