Đến nay, Yên Bái vẫn còn 60 Hợp tác xã (HTX) khó khăn trong giải thể và chưa đăng ký, tổ chức lại theo Luật HTX năm 2012 chiếm 10,5% trong tổng số 570 HTX của tỉnh, đây là con số không hề nhỏ. Thế nhưng việc tiến hành thủ tục giải thể, xóa tên các HTX này hiện vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Phóng viên Cổng Thông tin điện tử Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đã có buổi trao đổi với ông Đỗ Nhân Đạo – Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã tỉnh Yên Bái.
Phóng viên: Ông đánh giá như thế nào về những khó khăn trong hoạt động giải thể của HTX hiện nay trên địa bàn tỉnh?
Ông Đỗ Nhân Đạo: Đến thời điểm hiện tại 20/9/2021, toàn tỉnh Yên Bái hiện có tổng số 570 HTX hoạt động trong nhiều lĩnh vực; Tuy nhiên, bên cạnh những HTX có đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh nhà, thì vẫn còn 60 Hợp tác xã (HTX) khó khăn trong giải thể, chiếm 10,5% trong tổng số 570 HTX của tỉnh, Trong đó, có 41 HTX hiện đang ngừng hoạt động và chưa đăng ký, tổ chức lại hoạt động theo Luật HTX năm 2012, lí do là các HTX còn nợ Thuế, nợ các tổ chức tín dụng hoặc vướng mắc tài sản không chia.
Theo thống kê qua công tác kiểm tra, rà soát của Liên minh HTX tỉnh và các huyện, thị, thành phố trong tỉnh, trong số 41 HTX hiện đang ngừng hoạt động và chưa đăng ký, tổ chức lại hoạt động theo Luật HTX năm 2012 nằm ở tất cả 9/9 địa phương trong toàn tỉnh, trong đó huyện Yên Bình chiếm tỷ lệ nhiều nhất với 9 HTX, Văn Chấn 7 HTX…
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến các HTX khó khăn trong giải thể đó là: Phần lớn là còn nợ Thuế, nợ các tổ chức tín dụng, hoặc vướng mắc tài sản không chia; một số HTX thất lạc hồ sơ tài liệu để xác định nguồn gốc tài sản để định giá, không thành lập được Hội đồng giải thể do không có người đại diện, do thất lạc con dấu, giấy đăng ký kinh doanh (5 HTX mất, thất lạc con dấu, mất Giấy đăng ký kinh doanh và 1 HTX không có đủ hồ sơ tài liệu có liên quan xác định nguồn gốc để kiểm kê, định giá tài sản; 1 HTX có tài sản trên đất và quyền sử dụng đất từ nhiều nguồn sở hữu khác nhau gây khó khăn trong bàn giao, hoặc thanh lý tài sản).
Đáng nói, trong số các HTX này, có không ít HTX mang đầy đủ “các căn bệnh nan y” như đã đề cập ở trên, nên rất khó khăn trong việc giải thể, điển hình như HTX Minh Thành (huyện Yên Bình), HTX Liên Thành (huyện Lục Yên), HTX Tân Thượng (Thị xã Nghĩa Lộ), HTX Nậm Kim (huyện Mù Cang Chải), HTX Hưng Thuận (huyện Trấn Yên)…
Trong tổng số 60 HTX hoạt động cầm chừng, kém hiệu quả, khó khăn trong giải thể còn 41 HTX đã ngừng hoạt động kéo dài, không có khả năng tổ chức lại hoạt động theo Luật HTX năm 2012, với các nguyên nhân chủ yếu như: Có đến 26/41 HTX còn nợ Thuế với số tiền trên 2 tỷ đồng, điển hình là HTX Yên Sơn – huyện Văn Yên; HTX Đồng Tâm – TP Yên Bái; HTX mộc công nghiệp – huyện Trạm Tấu và 2 HTX nợ tổ chức tín dụng với số tiền 178 triệu đồng (HTX nông nghiệp Nghĩa Trung – thị xã Nghĩa Lộ, HTX Liên Thành – huyện Lục Yên).
Có 12 HTX còn vướng mắc về tài sản trên đất và quyền sử dụng đất từ nhiều nguồn sở hữu khác nhau gây khó khăn trong bàn giao hoặc thanh lý tài sản; HĐQT, thành viên HTX không có mặt tại địa phương, không có đủ hồ sơ tài liệu liên quan xác định nguồn gốc để kiểm kê, định giá tài sản, cùng với đó là một số HTX hồ sơ thành lập trước năm 2012, nên không đủ các nội dung để đưa lên Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký HTX…
Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh và đ/c Chu Đình Ngữ – Bí thư Huyện ủy Văn Chấn thăm và làm việc tại HTX Dược liệu Lũng Lô, thuộc xã Thượng Bằng La, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái vào tháng 7/2019
Phóng viên: Trước những khó khăn trên, UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo Đổi mới phát triển Kinh tế tập thể tỉnh Yên Bái đã đưa ra những giải pháp cụ thể nào, thưa ông?
Ông Đỗ Nhân Đạo: UBND tỉnh và Ban Chỉ đạo Đổi mới phát triển Kinh tế tập thể tỉnh Yên Bái đã đưa ra nhiều giải pháp như: Tăng cường vận động, giải thích, hướng dẫn, hỗ trợ về hồ sơ, thủ tục để các HTX hoạt động yếu kém, ngừng hoạt động làm thủ tục giải thể tự nguyện.
Đồng thời, giao cho Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Liên minh HTX tỉnh, Sở Tài chính, cơ quan Thuế, các sở, ngành liên quan và UBND các huyện, thị xã, thành phố, chỉ đạo Phòng Tài chính – Kế hoạch, cơ quan Thuế địa phương và các tổ chức, cá nhân có liên quan thực hiện giải thể bắt buộc đối với các HTX thuộc trường hợp quy định tại Khoản 2, Điều 54 Luật HTX năm 2012.
Đối với các HTX giải thể tự nguyện thì hướng dẫn, giúp đỡ hoàn thiện hồ sơ, thực hiện thủ tục giải thể tự nguyện đối với các HTX này theo quy định tại Khoản 1, Điều 54 Luật HTX năm 2012.
Các trường hợp khó khăn vướng mắc vượt quá thẩm quyền, yêu cầu UBND các huyện, thị xã, thành phố tổng hợp, đề xuất giải pháp, tham mưu cho UBND tỉnh báo cáo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Tổng cục Thuế, Ngân hàng Nhà nước Trung ương hoặc các cơ quan có thẩm quyền khác xem xét, tháo gỡ để giải quyết dứt điểm các HTX có khó khăn vướng mắc trong giải thể trên địa bàn tỉnh.
Đối với các HTX vẫn còn khả năng tiếp tục tổ chức lại hoạt động, nhưng gặp khó khăn vướng mắc: Tỉnh Yên Bái yêu cầu UBND các huyện, thị xã, thành phố chủ trì, phối hợp với Liên minh HTX tỉnh tăng cường chỉ đạo Phòng Tài chính – Kế hoạch, cơ quan Thuế địa phương và các tổ chức, cá nhân có liên quan hướng dẫn, giúp đỡ HTX hoàn thiện hồ sơ, thực hiện thủ tục đăng ký, tổ chức lại theo Luật HTX năm 2012.
Liên minh HTX tỉnh và Phòng Tài chính – Kế hoạch, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Văn Yên và đại diện lãnh đạo UBND xã Đại Phác nghiệm thu mô hình tưới tiêu nhỏ giọt cho diện tích cà chua và rau màu các loại của HTX Q&C
Phóng viên: Với những nút thắt khó khăn trong việc giải thể HTX như hiện nay, cơ quan có thẩm quyền cần tháo gỡ các vấn đề như thế nào, thưa ông?
Ông Đỗ Nhân Đạo: Cần xử lý dứt điểm việc giải thể hoặc chuyển sang loại hình khác.
Về các khoản nợ đọng, UBND tỉnh đang đề nghị Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các Bộ, ngành liên quan xem xét, nghiên cứu phương án khoanh nợ, xóa nợ Thuế, nợ các tổ chức tín dụng… tạo điều kiện xử lý dứt điểm việc giải thể, hoặc chuyển sang loại hình khác đối với các HTX ngừng hoạt động trong thời gian dài.
Đối với Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Thủ tục giải thể bắt buộc đối với các HTX vi phạm theo quy định của Luật HTX năm 2012 hiện nay rất phức tạp (theo quy định tại Khoản 2, Khoản 3, Điều 54 Luật HTX năm 2012), đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu, kiến nghị điều chỉnh, bổ sung Luật HTX năm 2012 cho phù hợp với thực tiễn.
Thiết nghĩ, ngoài việc chủ động, sát sao, nỗ lực trong thực hiện thủ tục giải thể, xóa tên các HTX hoạt động kém hiệu quả của các sở, ngành có liên quan, UBND cấp tỉnh, thì rất cần có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhất là cấp Trung ương cần sớm rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản hướng dẫn, đồng thời cần tập trung nghiên cứu, rà soát sửa đổi Luật HTX năm 2012 cho phù hượp với tình hình thực tế hơn, để tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc nhằm củng cố lại các Hợp tác xã theo chiều sâu, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động, phát triển các hình thức Kinh tế tập thể phù hợp với thực tiễn của địa phương.
Phóng viên: Xin cảm ơn ông!
