Để nắm tình hình, kết quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo và công tác quản lý nhà nước về kinh tế tập thể (KTTT), hợp tác xã (HTX) của cấp ủy, chính quyền từ huyện đến cơ sở, kết quả hoạt động của các HTX, tổ hợp tác (THT) trên địa bàn, Ban Chỉ đạo (BCĐ) 248 tỉnh Bến Tre đã tổ chức 3 đoàn khảo sát làm việc với các HTX, THT, BCĐ đổi mới, phát triển KTTT, HTX huyện. Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy – Chủ tịch HĐND tỉnh Hồ Thị Hoàng Yến – Trưởng BCĐ 248 chủ trì khảo sát tại các huyện Chợ Lách, Bình Đại và Thạnh Phú. Kết quả khảo sát thực tế đã chỉ ra được nhiều vấn đề cần quan tâm.

Tổ hợp tác may tại xã An Nhơn, huyện Thạnh Phú. Ảnh: Trung Hiếu

Về hiệu quả hoạt động

Từ ngày 18 đến 23-10-2021, BCĐ 248 đã làm việc với 10 THT, 18 HTX (9 HTX nông nghiệp, 3 HTX thủy sản, 3 HTX giao thông vận tải, 2 quỹ tín dụng nhân dân, 1 HTX điện), 9 BCĐ cấp xã và 9 BCĐ cấp huyện, thành phố. Ngoài ra, đoàn cũng đi khảo sát, thăm một số mô hình sản xuất, chế biến của các HTX, THT.

Kết quả khảo sát cho thấy, thời gian qua, các huyện, thành phố có xây dựng kế hoạch phát triển KTTT, HTX theo từng giai đoạn và triển khai cụ thể. Công tác lãnh đạo của các cấp ủy đảng trong phát triển KTTT được tăng cường và củng cố. Vai trò MTTQ và các đoàn thể đã được phát huy trong việc vận động nhân dân tham gia các hình thức sản xuất KTTT.

KTTT, HTX trong thời gian qua tuy được duy trì củng cố nhưng nhìn chung chưa phát triển tương xứng với tiềm năng của các huyện, chưa phát huy hết nguồn lực về: lao động, đất đai và các điều kiện tự nhiên hiện có. Số HTX và THT phát triển mới còn ít, một số HTX, THT mới thành lập còn trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước.

Với vai trò là trưởng đoàn khảo sát số 1, Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Minh Cảnh nhận xét: Về quá trình xây dựng phương án, tổ chức, vận động, tiến hành thành lập HTX, nhiều nơi chưa phát huy tinh thần tự nguyện của người dân. Sau khi xây dựng xong, các HTX này hoạt động cầm chừng, không hiệu quả.

 Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đoàn Văn Đảnh cho biết: Qua khảo sát thực tế cho thấy, việc tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18-3-2002 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về “Tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể” và Luật HTX ở các địa phương còn yếu. Phát triển HTX chủ yếu chạy theo chỉ tiêu xây dựng nông thôn mới. “Thời gian qua, các địa phương thiếu sự quan tâm; một bộ phận còn trông chờ vào cấp trên hỗ trợ; còn tình trạng thành lập rồi nhưng không hoạt động, giải thể cũng vướng về thủ tục”, ông Đoàn Văn Đảnh phát biểu.

Cùng chủ trì đoàn khảo sát số 3 của BCĐ 248, Phó chủ tịch HĐND tỉnh Lê Văn Khê cho biết: Tỷ lệ HTX hoạt động hiệu quả hiện nay rất ít so với số lượng thành lập. Mặc dù có sự chỉ đạo quyết liệt nhưng tình hình HTX hiện tại thì chưa đạt theo yêu cầu, chưa đóng góp cho sự phát triển kinh tế – xã hội địa phương.

Theo báo cáo của các đoàn khảo sát, công tác tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, nghị quyết, các chính sách hỗ trợ phát triển KTTT, HTX của các địa phương chưa đi vào chiều sâu, hiệu quả chưa cao. Công tác quản lý nhà nước về KTTT, HTX còn nhiều hạn chế. Đội ngũ cán bộ quản lý ở cấp huyện, xã phần lớn là kiêm nhiệm, chất lượng tham mưu, đề xuất chưa cao.

Về tiếp cận chính sách

Vấn đề khó khăn chủ yếu của các HTX đến nay chủ yếu là nhân sự. Năng lực tổ chức bộ máy, quản lý điều hành của nhiều HTX còn yếu kém, chưa thu hút được lao động trẻ có trình độ chuyên môn làm việc cho HTX và kế thừa lớp cán bộ quản lý HTX lớn tuổi. Hiệu quả hoạt động của HTX chưa đủ khả năng trả lương cho đội ngũ quản lý.

Đoàn 248 của Tỉnh ủy khảo sát tại Hợp tác xã Nông nghiệp Bình Thạnh, huyện Thạnh Phú. Ảnh: Cẩm Trúc

Một vấn đề khác là việc tiếp cận chính sách của các THT, HTX cũng còn hạn chế và gặp vướng. Hầu hết THT, HTX không tiếp cận được các chính sách hỗ trợ nâng cao hoạt động. Đa số các HTX đều gặp khó khăn về vốn sản xuất, kinh doanh nhưng lại khó tiếp cận vốn từ tổ chức tín dụng do không có tài sản thế chấp và phương án sản xuất, kinh doanh không khả thi. Đối với các THT thì hoạt động còn rất đơn giản. Đa phần THT chỉ dừng ở mức liên kết hỗ trợ kỹ thuật trong chăm sóc cây trồng, vật nuôi, chưa liên kết được sản phẩm đầu vào, đầu ra để cung cấp dịch vụ cho thành viên.

Từ kết quả khảo sát thực tế, BCĐ 248 có những đề xuất về Trung ương nhằm nâng cao công tác hỗ trợ, quản lý KTTT ở địa phương; sửa đổi những nội dung còn bất cập trong luật, chủ trương để phù hợp xu thế phát triển mới của HTX; ban hành các chính sách hỗ trợ đặc thù cho KTTT, HTX về ứng dụng khoa học kỹ thuật, xúc tiến thương mại, cho thuê đất, giao đất, hướng dẫn phân loại… Đối với tỉnh, cần thiết có chỉ thị mới về tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với phát triển KTTT, HTX trên địa bàn tỉnh; thành lập tổ tư vấn chuyên hỗ trợ HTX nâng cao năng lực quản lý, nghiệp vụ, tiếp cận chính sách, xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh, vay vốn, liên kết đầu vào, đầu ra…

Theo Liên minh HTX Việt Nam