Năm 2024 là năm “bản lề” có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp, cũng là năm đánh dấu mốc son của Liên minh Hợp tác xã tỉnh Yên Bái với chặng đường 30 năm xây dựng, phát triển và đồng hành cùng Kinh tế tập thể tỉnh.
Cách đây tròn 30 năm, được sự quan tâm của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân tỉnh Yên Bái, Hội đồng lâm thời Liên minh các Hợp tác xã (HTX) tỉnh Yên Bái được thành lập theo Quyết định số 345-QĐ/UB ngày 14/4/1994, với chức năng, nhiệm vụ đại diện và hỗ trợ cho khu vực Kinh tế tập thể (KTTT), hợp tác xã hoạt động, là tổ chức tiền thân của Liên minh Hợp tác xã tỉnh ngày nay.
Đây là mốc son đánh dấu sự ra đời và từng bước lớn mạnh về tổ chức và hoạt động của Liên minh HTX tỉnh Yên Bái. Tuy tên gọi, cơ cấu tổ chức, bộ máy và đội ngũ cán bộ có thay đổi phù hợp với từng giai đoạn cách mạng, nhưng trong bất cứ giai đoạn nào Liên minh HTX tỉnh Yên Bái cũng hoàn tốt các nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước, thành viên và Nhân dân giao phó. Sau khi thành lập, Hội đồng lâm thời Liên minh các HTX tỉnh đã tiến hành tổ chức Đại hội lần thứ Nhất vào ngày 05/8/1995, Đại hội thống nhất lấy tên gọi là Hội đồng Liên minh các HTX tỉnh Yên Bái, Đại hội đã bầu 17 Ủy viên Ban Chấp hành, bầu 05 Ủy viên Ban Thường trực, Ông Vũ Sửu – Ủy Viên BTV Tỉnh ủy, Trưởng Ban Kinh tế Tỉnh ủy được bầu giữ chức Chủ tịch đầu tiên của Hội đồng Liên minh các HTX tỉnh Yên Bái.
Để đáp ứng yêu cầu tư vấn, hỗ trợ cho các tổ chức KTTT tỉnh phát triển bền vững, Hội đồng Liên minh các HTX tỉnh Yên Bái đã quyết định thành lập Trung tâm tư vấn hỗ trợ phát triển Kinh tế hợp tác, HTX, các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Quyết định số 53/QĐ.HĐ ngày 22/11/1997. Sau Đại hội lần thứ II, Liên minh HTX tỉnh vào năm 2003, Trung tâm đã được UBND tỉnh kiện toàn và đổi tên thành Trung tâm tư vấn hỗ trợ thành viên tại Quyết định số 601/QĐ-UBND ngày 01/12/2003 và hoạt động cho đến ngày nay. Suốt 27 năm qua, Trung tâm đã luôn thực hiện tốt chức năng tư vấn, hỗ trợ, phục vụ sự phát triển hiệu quả của KTTT tỉnh.
Năm 2011, Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX tỉnh Yên Bái được thành lập, theo Quyết định số 471/QĐ-UBND ngày 07/4/2011, với số vốn Điều lệ ban đầu 700 triệu đồng, là một quỹ tài chính cho vay vốn với lãi suất ưu đãi đối với các tổ chức và thành viên THT, HTX; hằng năm Quỹ đều được UBND tỉnh bổ sung vốn Điều lệ, đến năm 2023, tổng Vốn điều lệ của Quỹ là 5 tỷ đồng. Đến ngày 08/12/2023, Hội đồng nhân dân tỉnh đã thống nhất ban hành Nghị quyết phê duyệt Đề án tổ chức sắp xếp lại Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX tỉnh Yên Bái, theo đó, Quỹ hoạt động theo mô hình Công ty TNHH một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn Điều lệ để hỗ trợ vốn ưu đãi cho các HTX đầu tư máy móc thiết bị phục vụ sản xuất, kinh doanh hiệu quả, với số vốn Điều lệ là 20 tỷ đồng, đến năm 2025 vốn điều lệ sẽ là 30 tỷ đồng và năm 2030 sẽ là 50 tỷ đồng.
Qua những dấu mốc trên, có thể thấy tổ chức và hoạt động của Liên minh HTX tỉnh Yên Bái đã từng bước được đổi mới, lớn mạnh và hoạt động hiệu quả. Đến nay, Liên minh HTX tỉnh đã trải qua 06 kỳ Đại hội, mỗi kỳ Đại hội là một mốc son đánh dấu sự phát triển về tổ chức và hoạt động của Liên minh HTX tỉnh.
Hiện, tổ chức bộ máy của Liên minh HTX tỉnh Yên Bái bao gồm: Đại hội (Đại hội toàn thể thành viên, hoặc Đại hội đại biểu thành viên); Ban Chấp hành gồm 31 Ủy viên; Ban Thường vụ gồm 07 Ủy viên, Thường trực gồm có Chủ tịch và 02 Phó Chủ tịch, Uỷ ban Kiểm tra gồm 05 đồng chí; Cơ quan Liên minh HTX tỉnh Yên Bái hiện có 17 cán bộ, viên chức, nhân viên với 4 phòng, đơn vị trực thuộc. Đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý trong Ban Chấp hành, BTV, Thường trực Liên minh HTX tỉnh và đội ngũ cán bộ, viên chức, người lao động Cơ quan Liên minh HTX tỉnh Yên Bái có chuyên môn sâu và năng lực thực tiễn, hầu hết có trình độ lý luận trung cấp, cao cấp và trình độ chuyên môn đại học và trên đại học, đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới.
Tập thể Cơ quan Liên minh HTX tỉnh Yên Bái
Suốt chặng đường 30 năm đổi mới, xây dựng, phát triển, Liên minh HTX tỉnh Yên Bái và các đơn vị thành viên đã được trao tặng nhiều Danh hiệu Thi đua, phần thưởng cao quý của Đảng, Nhà nước và các cấp, các ngành vì đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, với 6 Huân chương Lao động (hạng II và hạng III), 4 lần được nhận Cờ Thi đua của Chính Phủ, có 07 tập thể và 10 cá nhân được Thủ tướng Chính Phủ tặng Bằng khen. Từ năm 2018 đến nay, năm nào Liên minh HTX tỉnh cũng được Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Yên Bái ghi nhận và trao thưởng – đơn vị hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ theo Chương trình hành động thực hiện nhiệm vụ chính trị của tỉnh hàng năm, cùng với đó là hàng trăm tập thể và cá nhân được tặng Bằng khen UBND tỉnh, của Liên minh HTX Việt Nam và nhiều Danh hiệu và phần thưởng cao quý khác.
Nhìn lại chặng đường 30 năm phát triển của KTTT tỉnh Yên Bái từ khi mới thành lập cho đến hiện nay, mặc dù có lúc thăng trầm, song KTTT tỉnh Yên Bái không ngừng đơm hoa, kết trái và vươn lên tầm cao mới. Qua đó, khẳng định vai trò nòng cốt và luôn đồng hành của Liên minh HTX tỉnh – là tổ chức đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức Kinh tế tập thể.
Từ khi mới thành lập, Hội đồng lâm thời Liên minh các HTX tỉnh nhận nhiệm vụ hỗ trợ, đồng hành với KTTT trong tình trạng yếu kém, trì trệ, khi đó toàn tỉnh chỉ có 50/316 HTX còn hoạt động. Với quyết tâm chính trị cao, chỉ trong một thời gian ngắn, Hội đồng lâm thời Liên minh các HTX tỉnh đã vận động phát triển được 35 thành viên gồm: Các HTX, tổ hợp tác (THT), doanh nghiệp (DN) ngoài quốc doanh; tổ chức Đại hội Liên minh HTX tỉnh lần thứ Nhất đã xác định nhiệm vụ trọng tâm cho giai đoạn 1995 – 1999, là: “Đổi mới và phát triển các hình thức hợp tác trên cơ sở tự nguyện của người lao động, phát triển mạnh các loại hình doanh nghiệp vừa và nhỏ trong tất cả các lĩnh vực kinh doanh”.
Năm 1996, Luật HTX đầu tiên của nước ta ra đời, nhất là quán triệt Nghị quyết số 01 ngày 16/7/1996 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Yên Bái về “Tiếp tục đổi mới, phát triển Kinh tế hợp tác – HTX trong các ngành, các lĩnh vực kinh tế”. Hội đồng Liên minh các HTX tỉnh với vai trò chủ đạo trong công tác chuyển đổi HTX đã phối hợp cùng các sở, ngành, địa phương tổ chức rà soát, đánh giá và đã hỗ trợ các HTX chuyển đổi và tổ chức đăng ký lại theo Luật HTX lúc bấy giờ.
Đến năm 2002, triển khai Nghị quyết Trung ương 5 (khóa IX) của BCH Trung ương Đảng, về “Tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả Kinh tế tập thể”, Liên minh HTX tỉnh đã tham mưu xây dựng Chương trình hành động số 15 của Tỉnh ủy Yên Bái về “Tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả Kinh tế tập thể” để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện phát triển KTTT, HTX phù hợp với thực tiễn của giai đoạn này.
Giai đoạn 2003-2020, qua 2 lần sửa đổi, bổ sung Luật HTX (năm 2003, năm 2012) Liên minh HTX tỉnh luôn đóng vai trò nòng cốt trong công tác tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước về KTTT, HTX. Đồng thời chủ động phối hợp với các sở, ngành liên quan tham mưu với Tỉnh ủy, UBND tỉnh tiến hành Sơ kết 03 năm, 5 năm; Tổng kết, 10 năm, 15năm thực hiện Nghị quyết số 13, để kịp thời có các giải pháp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, xây dựng các cơ chế, chính sách hỗ trợ khu vực KTTT phù hợp với thực tiễn.
Từ năm 2021 đến nay, gần 3 năm (từ 2020-2022) trong bối cảnh chung của thế giới KTTT, HTX chịu ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh Covid-19. Để góp phần giúp các tổ chức KTTT đứng vững trong đại dịch, Liên minh HTX tỉnh Yên Bái đã làm tốt công tác tuyên truyền, tư vấn, hỗ trợ các đơn vị thành viên vừa thực hiện tốt công tác phòng chống dịch, vừa khắc phục khó khăn để duy trì hoạt động, phục hồi và tiếp tục phát triển sản xuất kinh doanh hiệu quả.
Năm 2022, Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16/6/2022, của BCH Trung ương Đảng (Khóa XIII) “Về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT trong giai đoạn mới” được ban hành (Nghị quyết số 20), là nền tảng quan trọng để thực hiện các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp về phát triển KTTT, HTX giai đoạn mới.
Năm 2023 vừa qua, tại Kỳ họp thứ 5, ngày 20/6/2023, Quốc hội khoá XV đã thông qua Luật HTX năm 2023. Một trong những điểm mới, nổi bật của Luật HTX 2023 là đã thể chế hóa nội dung 8 chính sách tại Nghị quyết số 20-NQ/TW.
Căn cứ Nghị quyết số 20-NQ/TW và Luật HTX năm 2023, hệ thống Liên minh HTX được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ: “Là tổ chức đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức KTTT, giữ vai trò nòng cốt và thúc đẩy phát triển KTTT, làm cầu nối giữa Đảng và Nhà nước với thành phần KTTT, góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội của Đất nước”
Tiếp tục thực hiện tốt vai trò và nhiệm vụ được giao trong tình hình mới, Liên minh HTX tỉnh Yên Bái đã chủ động phối hợp với các sở, ngành chức năng tham mưu cho Tỉnh uỷ, UBND tỉnh ban hành Chương trình hành động số 118-Ctr/TU ngày 30/8/2022 và Kế hoạch số 237/KH-UBND ngày 21/11/2022 của UBND tỉnh thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW, đồng thời đã và đang chủ động đổi mới, xây dựng tổ chức và bộ máy vững mạnh, tiếp tục làm tốt công tác định hướng, tư vấn hỗ trợ phát triển KTTT tỉnh hiệu quả.
Hiện Liên minh HTX thu hút được gần 700 đơn vị tham gia thành viên là các HTX, Tổ hợp tác và trên 50 doanh nghiệp. Qua đó, vị thế, vai trò của Liên minh HTX tỉnh tiếp tục được khẳng định – là tổ chức đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức KTTT, bởi thế các đơn vị thành viên luôn tin tưởng coi Liên minh HTX tỉnh là “Ngôi nhà chung” của khu vực KTTT tỉnh Yên Bái.
Có thể khẳng định, với chặng đường 30 năm đồng hành cùng KTTT, Liên minh HTX Yên Bái đã góp phần giúp KTTT tỉnh có nhiều đổi mới và phát triển. Đến hết năm 2023 toàn tỉnh có 5.519 Tổ hợp tác và 727 HTX. Tổng vốn Điều lệ của các HTX đạt: 1.758,2 tỷ đồng, doanh thu bình quân 2,1 tỷ đồng/HTX, lợi nhuận bình quân 450 triệu đồng/HTX, thu nhập bình quân đạt 5,3 triệu đồng/người/tháng. Năm 2023, mặc dù nền kinh tế của nước ta nói chung và Kinh tế tập thể tỉnh ta nói riêng vẫn còn gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của hậu Covid-19 và tình hình thế giới, song khu vực KTTT của tỉnh vẫn đóng góp vào Ngân sách trên 56,43 tỷ đồng.
Cùng với đó, các tổ chức KTTT cũng là chủ thể chính tham gia Chương trình OCOP của tỉnh với 63% sản phẩm OCOP tỉnh Yên Bái là của các HTX, THT. Nhiều HTX cũng đã chủ động liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị biến các nông sản chủ lực của tỉnh thành các sản phẩm có giá trị như: Măng tre Bát Độ, chè, gạo, miến đao và các sản phẩm từ Quế đã xuất khẩu sang các thị trường cao cấp như: Nhật, Mỹ, Anh quốc, Châu Âu, Trung Đông… là điểm sáng của khu vực KTTT tỉnh trong những năm gần đây.
Bên cạnh hoạt động kinh tế, các HTX có nhiều đóng góp vào ổn định chính trị, an ninh – quốc phòng và an sinh xã hội như: Tích cực tham gia giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi… qua việc tạo việc làm cho trên 20 ngàn lao động địa phương và không ngừng nỗ lực nâng cao chỉ số hạnh phúc cho gần 60 nghìn thành viên và người lao động.
Có được những kết quả như trên, là do trong suốt quá trình xây dựng và phát triển, Kinh tế tập thể tỉnh luôn được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh Yên Bái và Liên minh HTX Việt Nam; Sự phối hợp và hỗ trợ hiệu quả của các ban, sở, ngành, đoàn thể và chính quyền địa phương các cấp của tỉnh nhà, nhất là sự tin tưởng, đồng hành và ủng hộ của các đơn vị thành viên, để KTTT tỉnh Yên Bái vượt qua mọi khó khăn, từng bước đi lên trên con đường phát triển.
Mỗi một chặng đường là một mốc son, đánh dấu sự trưởng thành của Liên minh HTX tỉnh và của KTTT tỉnh nhà; Tuy nhiên, trong thời gian tới vẫn còn không ít những khó khăn, thách thức trước yêu cầu đổi mới và phát triển đặt ra yêu cầu đòi hỏi Liên minh HTX tỉnh không ngừng đổi mới, góp phần để KTTT tỉnh Yên Bái tiếp tục “Hợp tác – Đổi mới – Phát triển – Hiệu quả”, góp phần vào việc xây dựng tỉnh Yên Bái và Đất nước Việt Nam ngày càng phồn vinh, hạnh phúc./.
