Từ trước đến nay, phòng chống tham nhũng (PCTN), tiêu cực, lãng phí và thực hành tiết kiệm luôn được Đảng, Nhà nước ta coi trọng, là nhiệm đặc biệt trong công cuộc xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước và phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nhắc nhở: “Quan liêu, tham ô, lãng phí là tội ác. Phải tẩy sạch nó để thực hiện cần kiệm liêm chính, để đẩy mạnh thi đua sản xuất và tiết kiệm, để đưa kháng chiến đến thắng lợi, kiến quốc đến thành công, để xây dựng thuần phong mỹ tục trong toàn dân, toàn quốc”. Thực hiện lời dạy của Người, trong những năm qua, Đảng ta đã đề ra nhiều chủ trương, nhiệm vụ và giải pháp quan trọng trong công tác dấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí và đã được thể chế hóa thành Luật Phòng chống tham nhũng, Luật thực hành tiết kiệm chống lãng phí và nhiều văn bản pháp luật khác.
Bác Hồ thăm và trò chuyện với cán bộ và Nhân dân Hợp tác xã (Ảnh tư liệu)
Nhà nước Việt Nam ra đời từ rất sớm và trong suốt mấy nghìn năm lịch sử thăng trầm, nhiều lúc đã khốn đốn vì nạn tham ô, quan liêu, nhũng nhiễu của giới quan lại. Các triều đại đều có những nỗ lực khác nhau để ngăn chặn những hành vi tham ô và nhũng nhiễu của giới quan lại bằng cách ban hành các đạo luật hà khắc nhằm răn đe và trừng phạt tệ nạn này. Chẳng hạn, từ thế kỷ XV Nhà Lê đã ban hành Bộ Luật Hồng Đức với các quy định về tham nhũng và sau đó tiếp tục được kế thừa trong các đạo luật của triều Nguyễn. Khi Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa non trẻ ra đời năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã ký ban hành nhiều sắc lệnh liên quan đến phòng chống tham nhũng.
Ngày 10/12/2003, Chính phủ Việt Nam đã gia nhập Công ước chống tham nhũng của Liên hợp quốc với một số bảo lưu, sáu năm sau Văn kiện phê chuẩn ngày 19/8/2009 đã được gửi đến Liên hợp quốc và Công ước này chính thức có hiệu lực đối với Việt Nam. Ngay sau khi gia nhập Công ước, Chính phủ Việt Nam đã tích cực xây dựng và ban hành Luật phòng, chống tham nhũng năm 2005 thay thế cho Pháp lệnh chống tham nhũng những năm 1998. Luật phòng, chống tham nhũng năm 2005 tiếp tục được sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện vào các năm 2007 và 2012, Luật của Việt Nam đã định nghĩa: “Tham nhũng là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì vụ lợi”.
Tham nhũng là một loại tội phạm đặc biệt. Tham nhũng thường liên quan đến nhiều chủ thể của quyền lực Nhà nước và thông thường khi phạm tội tham nhũng thì các chủ thể cũng thường phạm nhiều các tội danh có liên quan khác, đặc biệt liên quan đến quá trình thực thi công vụ. Bản chất của tham nhũng là những hành vi vi phạm pháp luật, vi phạm đạo đức và các chuẩn mực xã hội. Tham nhũng làm xói mòn nền tảng xã hội, ngăn cản sự phát triển tiến bộ và dân chủ của xã hội. Tham nhũng gắn liền với sự lạm dụng quyền lực công để đạt đực các lợi ích riêng tư.
Hiến pháp năm 2013 đã quy định rõ việc phân công, phối hợp và kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp, Nghị quyết Đại hội Đảng nhiều khóa cũng đã ghi nhận sự cần thiết phải nghiên cứu và xây dựng các cơ chế kiểm soát và xử lý các vi phạm Hiến pháp.
Để thực hiện tốt các Nghị quyết của Đảng và pháp luật của Nhà nước về công tác phòng, chống tham nhũng lãng phí, trong những năm qua, khu vực kinh tế tập thể (KTTT) của tỉnh Yên Bái đã thực hiện rất tốt công tác tuyên truyền phòng, chống tham nhũng. Liên minh hợp tác xã tỉnh Yên Bái đã thường xuyên tuyên truyền, quán triệt, triển khai việc thực hiện các quy định của Đảng, Nhà nước về công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng; nghiêm túc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ” với Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 3 khóa X về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí”; Kết luận số 10-KL/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 khóa X; Luật Phòng, chống tham nhũng; Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí…
Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, Bí thư Tỉnh ủy (nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái ) và lãnh đạo các sở, ngành tham quan gian hàng trưng bày các sản phẩm của các HTX kiểu mới trên địa bàn tỉnh Yên Bái tại Đại hội VI, Liên minh HTX tỉnh Yên Bái, nhiệm kỳ 2018-2020.
Hợp tác xã kiểu mới với công tác phòng, chống tham nhũng trong giai đoạn hiện nay, theo Luật HTX năm 2012, Hợp tác xã là tổ chức kinh tế tập thể, đồng sở hữu, có tư cách pháp nhân, do ít nhất 07 thành viên tự nguyện thành lập và hợp tác tương trợ lẫn nhau trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm nhằm đáp ứng nhu cầu chung của thành viên, trên cơ sở tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng và dân chủ trong quản lý hợp tác xã. Đến nay, tổng số HTX trên toàn tỉnh Yên Bái hiện có 535 HTX hoạt động trong các lĩnh vực như: Nông, lâm ngư nghiệp; công nghiệp, giao thông vận tải; xây dựng; Quỹ tín dụng nhân dân và một số lĩnh vực khác.
Với bản chất đích thực có tính ưu việt, nhằm khuyến khích và phát triển mạnh mẽ mô hình HTX kiểu mới, trong những năm gần đây mỗi năm có hàng trăm HTX kiểu mới được thành lập và đi vào hoạt động góp phần giải quyết việc làm cho hàng vạn lao động có thu nhập ổn định, đóng góp vào ngân sách nhà nước và xây dựng nông thôn mới tại các địa phương.
Liên minh HTX các tỉnh thăm quan gian hàng trưng bày các sản phẩm của Liên minh HTX tỉnh tại hội nghị XTTM tỉnh Bắc Giang
Với bản chất HTX kiểu mới là phục vụ lợi ích của thành viên, đáp ứng yêu cầu hội nhập như: tự nguyện, tự chủ, bình đẳng, tương trợ, hoạt động nhằm mục đích tập trung mang lại lợi ích cho thành viên thông qua việc cam kết cung ứng, tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ việc làm theo công sức lao động, theo vốn góp. Thành viên HTX vừa là đồng sở hữu, vừa là khách hàng sử dụng sản phẩm dịch vụ của HTX, đối tượng phục vụ chính của HXT là thành viên. Chính vì vây, trong những năm qua, khu vực KTTT không có vụ tham nhũng nào và cũng không có vụ nào bị xử lý hình sự trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí.
Một số hình ảnh hoạt động của HTX kiểu mới
Sản phảm măng tre Bát Độ của HTX DVTH Kiên Thành (Trấn Yên) được lựa chọn tham gia Đề án của Liên minh HTX Việt Nam
Thịt trâu sấy của HTX du lịch Mường Lò (Nghĩa Lộ)
Lê Hải Hà – Liên minh HTX tỉnh Yên Bái
