Hệ thống Liên minh HTX Việt Nam được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ nòng cốt phát triển Kinh tế tập thể, HTX; liên kết, thống nhất từ Trung ương đến địa phương. Những năm qua, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam nói chung và Liên minh tỉnh Yên Bái nói riêng, vừa là ngôi nhà chung, vừa là tổ chức đại diện, bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp cho thành viên và người lao động.
Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo tặng Bức tranh ” Bác Hồ với Hợp tác xã” tại Đại hội VI, Liên minh HTX tỉnh Yên Bái, nhiệm kỳ 2020-2025 (tháng 10 năm 2020)
Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18/03/2002, Hội nghị BCH Trung ương Đảng lần thứ 5 (khóa IX) “về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả Kinh tế tập thể” (Nghị quyết 13) đã khẳng định rõ vai trò, vị trí quan trọng, nòng cốt của Kinh tế tập thể trong quá trình phát triển Đất nước. Thực hiện Nghị quyết, những năm qua Liên minh HTX tỉnh đã làm tốt công tác tuyên truyền sâu rộng Nghị quyết 13 và các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước về phát triển Kinh tế tập thể, HTX với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, từ đó góp phần nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành và người dân về Kinh tế tập thể, hợp tác xã và vai trò của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam. Đồng thời, từ năm 2005 đến năm 2020, Liên minh HTX tỉnh đã chủ động phối hợp với các sở, ngành liên quan tham mưu với Tỉnh ủy, UBND tỉnh tiến hành sơ kết 03 năm, 5 năm; tổng kết, 10 năm, 15 thực hiện Nghị quyết 13 để kịp thời có các giải pháp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, xây dựng các cơ chế, chính sách hỗ trợ khu vực KTTT, Hợp tác xã trên địa bàn tỉnh phù hợp với thực tiễn.
Để Nghị quyết số 13 được lãnh đạo thực hiện thống nhất trong toàn tỉnh, Liên minh Hợp tác xã đã phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan tham mưu với Cấp ủy, chính quyền tỉnh thể chế hóa, cụ thể hóa Nghị quyết 13 thành Chương trình hành động của Tỉnh ủy và các Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh, cùng các cơ chế, chính sách và nhiều văn bản chỉ đạo, điều hành về phát triển Kinh tế tập thể, HTX của UBND tỉnh như: Chỉ thị, quyết định, kế hoạch, chương trình, đề án, công văn, cẩm nang hướng dẫn… về hồ sơ, thủ tục thành lập HTX, THT trên địa bàn tỉnh, hỗ trợ kinh phí thành lập HTX, THT, thành lập Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã; đào tạo cán bộ quản lý HTX; chính sách đưa cán bộ trẻ có trình độ đại học, cao đẳng về làm việc tại HTX; hỗ trợ xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường, hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm của HTX với doanh nghiệp; xây dựng HTX kiểu mới, đặc biệt là tiêu chí số 13 về xây dựng nông thôn mới…
Cùng với đó, theo chức năng, nhiệm vụ, Liên minh Hợp tác xã tỉnh đã triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết 13, bằng những chủ tiêu, nhiệm vụ, việc làm cụ thể, đó là:
Trong công tác tư vấn thành lập mới, đăng ký và chuyển đổi mô hình HTX kiểu cũ thành HTX kiểu mới: Năm 2002, khi bắt đầu triển khai thực hiện Nghị quyết 13, toàn tỉnh Yên Bái mới chỉ có 157 Hợp tác xã, sau 20 năm triển khai thực hiện Nghị quyết, dự ước đến hết năm 2021, toàn tỉnh có 590 HTX, gấp 3,8 lần so với năm 2002 với trên 29.500 thành viên, gần 6.000 THT với trên 35.000 thành viên; Tổng vốn hoạt động của các HTX đạt 3.500 tỷ đồng, gấp 42 lần so với năm 2002 (năm 2002 là khoảng 84 tỷ đồng); Tổng vốn Điều lệ của các HTX đạt 1.390 tỷ đồng, gấp 60 lần so với năm 2002 (năm 2002 là 23,2 tỷ đồng). Cùng với đó, Liên minh HTX tỉnh đã hỗ trợ, tư vấn cho 131 HTX chuyển đổi tổ chức và hoạt động theo Luật HTX 2012.
Bên cạnh phát triển về số lượng và quy mô hoạt động, Kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh đã có bước phát triển cả về chất lượng, hiệu quả hoạt động của các HTX, THT ngày càng ổn định và có xu hướng phát triển. Dự ước đến hết năm 2021, doanh thu bình quân của HTX đạt 2,1 tỷ đồng/HTX, tăng gấp nhiều lần so với năm 2002. Lợi nhuận bình quân HTX ước đạt 430 triệu đồng/HTX, tăng gần 20 lần so với năm 2002. Thu nhập bình quân của HTX đạt 60 triệu đồng/người/năm.
Như vậy, sau 20 năm thực hiện Nghị quyết 13 đến nay, số lượng, chất lượng của HTX ngày một tăng, hoạt động ngày càng bài bản, chú trọng về quy mô, tổ chức, việc liên doanh liên kết với các Doanh nghiệp được đẩy mạnh, công tác quảng bá, xây dựng thương hiệu được đặt lên hàng đầu; các HTX còn là chủ thể chính trong việc sản xuất, chế biến, kinh doanh các sản phẩm OCOP đặc sản của tỉnh, như: Các sản phẩm từ cây Quế, Măng tre Bát Độ, Chè, đặc sản cá hồ Thác Bà, lúa đặc sản chất lượng cao, các sản phẩm dược liệu, chiết xuất tinh dầu…
Đồng chí Đỗ Nhân Đạo – Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Yên Bái đưa Đoàn đối tác Nhật Bản đến nghiên cứu, tìm hiểu, đàm phán đưa sản phẩm Chè của HTX Du lịch sinh thái Suối Giàng, huyện Văn Chấn vào thị trường Nhật Bản năm 2019
Song song với công tác tư vấn thành lập mới, chuyển đổi mô hình HTX kiểu cũ thành HTX kiểu mới. Với vai trò tư vấn, hỗ trợ, cung cấp dịch vụ cho thành viên về pháp lý, đầu tư, hỗ trợ, ứng dụng khoa học công nghệ, thông tin kinh tế, thị trường, tín dụng và các dịch vụ khác, hàng năm Liên minh HTX tỉnh đã tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ, đào tạo nghề cho hàng nghìn lượt cán bộ, thành viên HTX, Quỹ TDND. Triển khai, thực hiện việc hỗ trợ đưa cán bộ trẻ về làm việc tại HTX theo chủ trương của tỉnh, ước thực hiện đến hết năm 2021 đưa 33 cán bộ trẻ có trình độ đại học, cao đẳng về làm việc tại các HTX trên địa bàn tỉnh.
Bên cạnh đó, Liên minh HTX tỉnh còn thực hiện tốt việc hỗ trợ xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường; hỗ trợ ứng dụng khoa học, kỹ thuật và công nghệ mới, hỗ trợ tiếp cận vốn và Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX, trong giai đoạn này có hàng trăm lượt tổ chức kinh tế tập thể được vay vốn để phát triển sản xuất, kinh doanh. Công tác tư vấn, hỗ trợ HTX sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị sản phẩm mang lại hiệu quả tích cực, hiện trên địa bàn tỉnh Yên Bái, một số HTX hoạt động theo mô hình HTX kiểu mới tiêu biểu, phương thức sản xuất gắn với chuỗi giá trị như: HTX dịch vụ tổng hợp Kiến Thuận – huyện Văn Chấn, sản xuất chè đen; HTX Suối Giàng sản xuất chè Shan Tuyết; HTX dịch vụ tổng hợp Kiên Thành – huyện Trấn Yên với sản phẩm Măng tre Bát Độ; HTX dịch vụ tổng hợp nông lâm nghiệp Công Tâm – huyện Văn Yên và HTX 6/12 Đào Thịnh, HTX Quế Hồi Việt Nam – huyện Trấn Yên với sản phẩm từ cây Quế, HTX dịch vụ tổng hợp Thắng Lợi với sản phẩm Dầu nhiệt phân FO-R…
Trong giai đoạn này, Liên minh HTX tỉnh còn thực hiện tốt vai trò cầu nối trong phát triển Kinh tế tập thể, hợp tác xã góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế xã hội, mang lại nhiều lợi ích cho thành viên; thực hiện hiệu quả các Chương trình mục tiêu quốc gia và nâng cao chỉ số hạnh phúc cho thành viên và người lao động. Dự ước hết năm 2021, các HTX đóng góp vào ngân sách Nhà nước đạt khoảng 40,0 tỷ đồng, tăng gấp 33,3 lần so với năm 2002 (năm 2001 là 1,2 tỷ đồng). Một số HTX nộp tiền thuê đất lâu năm hàng trăm tỷ đồng. Có thể thấy, khu vực KTTT, HTX có đóng góp vào Ngân sách Nhà nước ngày càng lớn, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh.
Với nhận thức xây dựng nông thôn mới (NTM) là nhiệm vụ hàng đầu trong chiến lược phát triển kinh tế – xã hội khu vực nông thôn, là Chương trình có trọng tâm, trọng điểm, được cụ thể hóa từ Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 05/8/2008 của BCH Trung ương Đảng. Những năm qua, Liên minh HTX với vai trò cầu nối, đã tích cực, chủ động định hướng, tư vấn, hỗ trợ các tổ chức thành viên trong xây dựng NTM, góp phần tích cực trong việc xoá đói, giảm nghèo, tạo thêm nhiều việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân. Đồng thời, đã góp phần tích cực tái cơ cấu ngành nông nghiệp, Kinh tế tập thể, HTX với ngành nghề kinh doanh đa dạng và nhiều loại hình dịch vụ đã thúc đẩy kinh tế hộ gia đình, kinh tế khu vực nông thôn. Kết quả, tính đến tháng 9/2021, toàn tỉnh Yên Bái đã có 76/150 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, đạt 50,67%, có 02 đơn vị cấp huyện (TP Yên Bái và Thị xã Nghĩa Lộ) đã hoàn thành xây dựng nông thôn mới, có 132/150 xã đã hoàn thành tiêu chí số 13 (xã có HTX hoạt động hiệu quả).
Cùng đồng hành với các HTX triển khai xây dựng Chương trình mỗi xã một sản phẩm (Chương trình OCOP ) theo Đề án “Chương trình mỗi xã một sản phẩm giai đoạn 2019-2020, định hướng đến năm 2030” của tỉnh, Liên minh HTX tỉnh đã kịp thời tổ chức cho các HTX tập huấn, thăm quan học tập mô hình OCOP của các HTX trong và ngoài tỉnh; tổ chức khảo sát tại 9 huyện, thị, thành phố và căn cứ vào tình hình thực tiễn để lựa chọn các HTX xây dựng hồ sơ sản phẩm OCOP. Năm 2020, đã hỗ trợ xây dựng thành công 08 sản phẩm OCOP của 07 HTX, được UBND tỉnh Yên Bái xếp hạng OCOP 3 sao. Dự kiến năm 2021, tiếp tục hỗ trợ xây dựng 5 sản phẩm OCOP cho các HTX.
Một số sản phẩm OCOP 3 sao, 4 sao của các HTX trên địa bàn tỉnh
Hiện khu vực Kinh tế tập thể của tỉnh đã thu hút gần 60.000 thành viên tham gia. Các HTX đã tạo việc làm thường xuyên cho gần 9.000 lao động, với thu nhập bình quân 4,0 đến 5,5 triệu đồng/người/tháng, đời sống của thành viên và người lao động trong khu vực và cộng đồng dân cư được cải thiện rõ nét. Đồng thời, với tinh thần “hợp tác” trong HTX, Tổ hợp tác, tinh thần đoàn kết, giúp đỡ nhau trong các thành viên và cộng đồng dân cư được phát huy; thành viên HTX mở rộng, vai trò đối với cộng đồng ngày càng được khẳng định. Phát triển HTX sẽ lan tỏa các giá trị tốt đẹp của HTX ra toàn xã hội như: Tính trung thực, công bằng, dân chủ, công khai, minh bạch, tinh thần hợp tác giúp đỡ lẫn nhau, ý thức tự chủ, tự chịu trách nhiệm, ý thức chăm lo cộng đồng…, từ đó góp phần phát triển và nâng cao văn hóa cộng đồng, đây là tiền đề vô cùng quan trọng để chỉ số hạnh phúc trong khu vực Kinh tế tập thể và trong cộng đồng ngày càng được nâng cao.
Các phong trào thi đua của tỉnh, của ngành trong lao động sản xuất, kinh doanh cũng được Liên minh HTX tỉnh quan tâm phát động và tổ chức triển khai thực hiện, nhờ đó, tạo động lực thúc đẩy các đơn vị hăng say lao động sản xuất, tạo ra nhiều của cải vật chất, nhiều mô hình tiêu biểu đã được tổng kết và nhân rộng, trọng tâm là phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, mô hình HTX hoạt động trong các làng nghề truyền thống… , tạo thêm nhiều việc làm, góp phần gìn giữ và phát huy, phát triển nét đẹp, tinh hoa văn hóa truyền thống của các dân tộc, đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.
Với kết quả đạt được trong 20 năm qua, nhiều tổ chức Kinh tế tập thể của tỉnh và nhiều cán bộ, viên chức, người lao động trong khu vực Kinh tế tập thể tỉnh Yên Bái đã được Đảng và Nhà nước tặng thưởng nhiều danh hiệu thi đua và hình thức khen thưởng cao quý, nhiều tổ chức và cá nhân được Liên minh HTX Việt Nam tặng Kỷ niệm chương ”Vì sự nghiệp phát triển Hợp tác xã”…
Tuy nhiên, thời gian qua khu vực KTTT còn bộc lộ một số hạn chế, bất cập, đó là: Phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, nhiều HTX, THT quy mô nhỏ, phát triển không đồng đều giữa các vùng, miền, giữa khu vực nông nghiệp và phi nông nghiệp, năng lực nội tại HTX vẫn còn yếu, trình độ còn hạn chế, tỷ lệ đóng góp vào Ngân sách Nhà nước còn ít so với thành phần kinh tế khác. Sự liên kết, hợp tác giữa các tổ chức KTTT với nhau và với các loại hình kinh tế khác còn hạn chế.
Sự phối hợp giữa Liên minh HTX tỉnh với các sở, ngành, địa phương, các tổ chức chính trị – xã hội, các hội quần chúng trong phát triển Kinh tế tập thể, HTX có lúc, có việc còn chưa thường xuyên, hiệu quả chưa cao.
Để Kinh tế tập thể, HTX tỉnh Yên Bái tiếp tục đổi mới, ngày càng phát triển trong tình hình mới, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh và đất nước, Liên minh HTX tỉnh Yên Bái tiếp tục thực hiện tốt những nhiệm vụ, giải pháp:
Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về bản chất, vai trò của Kinh tế tập thể, HTX trong giai đoạn mới, tiếp tục tuyên truyền sâu rộng Kết luận số 70 – KL/TW ngày 09/3/2020 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về “tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả Kinh tế tập thể” và chính sách pháp luật của Nhà nước về KTTT,HTX nhằm thống nhất nhận thức trong hệ thống, cán bộ, đảng viên, thành viên coi đây là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục…
Thường xuyên phối hợp với các sở, ngành liên quan tiếp tục rà soát, cập nhật, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện khung pháp luật và chính sách hỗ trợ phát triển KTTT phù hợp với thực tiễn nhằm khuyến khích, thúc đẩy khu vực KTTT, HTX ngày càng phát triển.
Tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động tư vấn, hỗ trợ, thực hiện dịch vụ công và các hoạt động kinh tế phục vụ phát triển Kinh tế tập thể, hợp tác xã; thúc đẩy xây dựng mối quan hệ lao động hài hòa, bền vững trong các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác và các đơn vị thành viên.
Thực hiện tốt vai trò nòng cốt phát triển Kinh tế tập thể, hợp tác xã, huy động các nguồn lực để xây dựng mô hình HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị sản xuất; kết nối, triển khai các hoạt động hợp tác quốc tế nhằm hợp tác kinh nghiệm và khai thác các nguồn lực hỗ trợ phát triển KTTT, HTX
Kiện toàn tổ chức, đổi mới lề lối làm việc; tăng cường kỷ luật, kỷ cương, tăng cường liên kết trong hệ thống nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động.
Hoàn thành tốt các mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm theo Nghị quyết, Chương trình hành động, Kế hoạch, Đề án… của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, UBND tỉnh và Nghị quyết Đại hội VI, Liên minh HTX tỉnh Yên Bái nhiệm kỳ 2020 – 2025 với phương châm “ Hợp tác – Đổi mới – Phát triển – Hiệu quả”./.
