Từ năm 2016, Liên minh HTX Việt Nam tập trung cao độ thực hiện đề án xây dựng mô hình HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị. Một năm nhìn lại, đề án cơ bản tạo ra luồng sinh khí mới thúc đẩy mạnh nhiều mặt phát triển HTX, nhưng do nhiều nguyên nhân và chủ yếu thiếu nguồn lực, nên kết quả chưa được như mong đợi.
Theo báo cáo sơ kết gần 5 năm thực hiện Luật HTX 2012, Liên minh HTX Việt Nam đã ban hành Quyết định số 247 ngày 31/3/2016 phê duyệt đề án “điểm” xây dựng mô hình HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực quy mô lớn và có sức lan toả với 27 chuỗi nông sản phẩm trên toàn quốc (Đề án 247).
Tầm vóc đề án
Liên minh HTX Việt Nam cũng đồng thời phối hợp với Bộ NN&PTNT ban hành Chương trình hành động thực hiện Quyết định 445/QĐ-TTg thí điểm mô hình HTX kiểu mới vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Quá trình hơn 1 năm qua đã khẳng định mục tiêu, đối tượng đề án 247 mang tính chiến lược, vừa cấp bách trước mắt, vừa có ý nghĩa lâu dài.
Với cách làm “phát hiện và hỗ trợ”, trên nền tảng HTX hiện đang hoạt động hiệu quả, đề án 247 chỉ tác động bổ sung nguồn lực ở các khâu then chốt để mang lại hiệu quả cao hơn. Từ đó, các HTX được chọn lựa đã xây dựng chiến lược bắt nhịp hội nhập quốc tế và mở rộng đầu tư sản xuất các sản phẩm quy mô hàng hóa chất lượng cao hơn.
Tại cuộc làm việc mới đây với Ban Kinh tế Trung ương, Liên minh HTX Việt Nam khẳng định hơn 1 năm nay, đề án 247 đã hỗ trợ tác động 25 mô hình HTX kiểu mới gắn với chuỗi nông sản thanh long, bưởi da xanh, cam Cao Phong, cà phê Đắk Nông, chanh leo Mộc Châu, lúa gạo, gà, cá, tôm, lợn, bò, hươu… trong đó, 14 HTX đạt hiệu quả (56%), còn 11 HTX chưa đạt hiệu quả (44%).
Những tên tuổi HTX hiệu quả điển hình như các HTX Thanh long Tầm Vu (Long An), Thanh long Hàm Thạnh (Bình Thuận), Tân Cường (Đồng Tháp), Phúc Linh (Hòa Bình), Gà đồi Yên Thế (Bắc Giang), Rau an toàn Tự Nhiên (Sơn La)…
Kết quả đề án 247 đạt được trên nhiều phương diện kinh tế – chính trị – xã hội. Cụ thể, đề án 247 đã tạo xu thế mới phát triển HTX kiểu mới đến các địa phương toàn quốc.
Các HTX chọn lựa tham gia đề án đã trực tiếp hướng dẫn thành viên hoàn chỉnh mới các khâu, công đoạn sản xuất đến chế biến, tiêu thụ, nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng khả năng tiếp cận tiến bộ công nghệ và cách thức “sản xuất theo mệnh lệnh thị trường”.
Ngoài các ý nghĩa trên, đề án 247 tham gia tích cực tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.
Đặc biệt, đề án góp phần nâng cao chất lượng và chiến lược quy hoạch sản xuất, từ tăng cường quản lý nhà nước gắn với thực hiện quy hoạch nông nghiệp, thu hút các nguồn lực kinh tế tham gia đầu tư vào nông nghiệp.
Từ cách phân phối lại hợp lý giá trị các khâu trong chuỗi, đề án tạo động lực phát triển HTX nông sản an toàn, bảo đảm chất lượng bữa ăn người tiêu dùng.
Đề án 247 tập trung khơi thông tiêu thụ nông sản phẩm cho nhiều HTX
Giải pháp tới đây
Liên minh HTX Việt Nam thẳng thắn nhìn nhận, Đề án 247 còn nhiều tồn tại các mặt tuyên truyền, công tác hỗ trợ phát triển HTX gắn với chuỗi giá trị ở nhiều Liên minh HTX địa phương còn mờ nhạt, bản thân các HTX tham gia đề án còn hạn chế năng lực quản trị, chưa liên kết với doanh nghiệp trên địa bàn để sản xuất và tìm kiếm kênh tiêu thụ nông sản phẩm.
Đáng nói nhất là Đề án triển khai chưa được cấp thẩm quyền phê duyệt để bố trí ngân sách nên thiếu nguồn lực ở cả cấp Trung ương và địa phương. Đây chính là nút thắt lớn nhất đối với hệ thống Liên minh HTX các cấp và các HTX tham gia triển khai thực hiện. Nhiều HTX mới chỉ dừng ở điều tra, khảo sát, xây dựng đề án và mới lên kế hoạch triển khai thì dang dở…
Nhìn lại hơn một năm triển khai Đề án 247, Liên minh HTX Việt Nam xác định tới đây tiếp tục sửa đổi bổ sung và triển khai đề án. Hàng năm có kế hoạch thành lập mới 100 HTX gắn với chuỗi giá trị, mỗi tỉnh, thành phố có từ 1 – 2 HTX làm điểm để nhân rộng.
Cũng tại cuộc làm việc mới đây, Liên minh HTX Việt Nam đề nghị Ban Kinh tế Trung ương có ý kiến với Chính phủ, các bộ ngành Trung ương và các địa phương thống nhất, ưu tiên, tập trung các nguồn lực để xây dựng các mô hình HTX kiểu mới, bổ sung và hoàn thiện chính sách hỗ trợ đặc thù cho phát triển HTX gắn với chuỗi giá trị sản phẩm.
Theo Thời báo kinh doanh
