Trong chuyên đề mới đánh giá tổng quát vai trò tổ chức đại diện HTX với Luật HTX 2012, Liên minh HTX Việt Nam cho rằng, hệ thống Liên minh HTX ở cấp nào cũng nỗ lực vào cuộc, nhưng do thiếu nguồn lực, quản lý HTX phân tán… nên đã gây khó cho cả HTX và Liên minh HTX các cấp
Theo báo cáo chuyên đề của Liên minh HTX Việt Nam, đến đầu năm nay, cả nước có 10.029 HTX trong diện chuyển đổi đã hoàn thành tổ chức lại theo Luật HTX 2012 (đạt 87%), trong đó có 459 HTX đã chuyển đổi sang hình thức khác và 2.636 HTX giải thể.
Khó cả củng cố và phát triển mới
Nhìn lại gần 5 năm thực hiện Luật HTX 2012, các HTX sau khi được tuyên truyền đều chủ động nghiên cứu và có kế hoạch thực hiện theo quy định Luật HTX 2012 và các văn bản hướng dẫn. Một số HTX tổ chức lại đã có bước phát triển mới, huy động thêm vốn góp, hoàn thiện hơn phương án hoạt động hiệu quả hơn.
Dù vậy, số HTX đi qua bước củng cố theo quy định Luật HTX 2012 hoạt động đạt hiệu quả cao còn khiêm tốn, số HTX yếu kém vẫn chiếm tỷ lệ cao. Như năm 2016 có 43% HTX khá giỏi, 40% HTX trung bình và 17% yếu kém.
Số HTX chưa tổ chức lại, tạm ngừng hoạt động, hoặc chờ chuyển đổi theo Luật HTX 2012 còn khá nhiều (khoảng 3.000 HTX), số thành viên HTX giảm so với trước khi có Luật HTX 2012.
Cũng đến đầu năm nay, cả nước phát triển mới đạt 3.755 HTX, hoạt động cơ bản tuân theo Luật HTX 2012. Nhưng, các HTX này vẫn gặp nhiều khó khăn về vốn, cơ sở hạ tầng, kỹ năng quản lý… Mô hình các Liên hiệp HTX vẫn hoạt động lúng túng chưa đạt hiệu quả cao.
Liên minh HTX Việt Nam khẳng định, Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã nêu rõ, Nhà nước khuyến khích tạo điều kiện phát triển bền vững HTX với nhiều hình thức liên kết đa dạng… Nhưng do nhiều nguyên nhân, thậm chí từng nêu nhiều năm qua không ai giải quyết, nên chủ trương tốt đẹp trên đây không đạt như mong muốn.
Đáng lưu ý nhất, khu vực HTX không chỉ bế tắc bởi vướng mắc từ các quy định chưa phù hợp của Luật, mà còn phải chịu nhiều hệ lụy khó khăn từ sự chậm trễ ban hành Nghị định, các thông tư hướng dẫn Luật.
Cụ thể, sau 1 năm Luật HTX 2012 có hiệu lực (ngày 1/7/2013), Chính phủ mới ra Nghị định 193 quy định thực hiện chi tiết. Tiếp đó 6 tháng sau, Bộ KH&ĐT mới xong Thông tư 03 về đăng ký HTX…, còn các bộ ngành liên quan khác hầu hết đều “nợ” thông tư kéo dài. Thậm chí đến nay, sau gần 5 năm thực hiện Luật HTX 2012, một số văn bản hướng dẫn chưa được ban hành… làm trì trệ quá trình triển khai Luật HTX 2012.
Nhức nhối nhất là Điều 6, Luật HTX 2012 chưa được cụ thể hóa chính sách ưu đãi HTX về vốn, đất đai, hạ tầng, công nghệ, thị trường… và xử lý các vướng mắc, dù kiến nghị nhiều lần nhưng chưa được giải quyết(?)
Hệ thống Liên minh HTX dù chủ động nhưng thiếu nguồn lực triển khai Luật HTX 2012
Vướng mắc của Liên minh HTX
Chuyên đề của Liên minh HTX Việt Nam tiếp tục khẳng định, tuy cách làm HTX ở nước ta không giống các nước có bề dày phát triển HTX, nhưng sự ra đời các tổ chức tiền thân của Liên minh HTX Việt Nam đã nói lên tính tất yếu, khách quan về sự cần thiết của tổ chức đại diện HTX này với khu vực HTX.
Nhưng ngay trong quy định Luật HTX 2012, chỉ được thành lập ở 2 cấp (Trung ương và cấp tỉnh), mà không có ở cấp huyện, nơi trực tiếp chỉ đạo HTX. Trong khi nhiều tỉnh “đất rộng người đông” và không ít cấp ủy chính quyền thiếu quan tâm HTX, nhưng bởi Liên minh HTX cấp tỉnh thiếu cán bộ nên không thể nắm bắt thường xuyên HTX đến tất cả cấp huyện trên địa bàn.
Hơn nữa, hệ thống Liên minh HTX các cấp thiếu nhiều nguồn lực để triển khai hiệu quả Luật HTX 2012. Một số Liên minh HTX tỉnh không được giao làm đầu mối, nên rất khó khăn triển khai thi hành Luật HTX 2012.
Theo báo cáo của 63 Liên minh HTX địa phương, nhiều tỉnh, thành phố không đủ nguồn kinh phí tuyên truyền và tư vấn Luật HTX, mà phải lồng ghép vào các hoạt động khác, như đào tạo, bồi dưỡng nhân lực… dẫn đến hạn chế số lượt người hiểu biết Luật HTX 2012. Không ít cán bộ, thành viên HTX cũng chưa hiểu đầy đủ Luật HTX, chưa nói đến nhân dân.
Để cải thiện thực trạng trên, trong thời gian tới, Liên minh HTX Việt Nam đã đưa ra nhiều đề xuất, kiến nghị với Đảng, Nhà nước. Đáng kể là kiến nghị bổ sung chương dành riêng cho hoạt động của Liên minh HTX, Liên hiệp HTX như Luật HTX 2003.
Đối với tổ chức Liên minh HTX, cần phải xác định rõ trong Luật HTX về vị trí, vai trò, tính chất phù hợp với các quy định trong Kết luận số 102-KL/TW ngày 22/9/2014 của Bộ Chính trị về Hội quần chúng có Đảng đoàn và được thành lập theo yêu cầu của Đảng và Nhà nước.
Theo Thời báo kinh doanh
