Văn Chấn là huyện có diện tích lúa nước lớn nhất tỉnh Yên Bái, đặc biệt là cánh đồng Mường Lò trải rộng gần 3.000 ha (trên đất Văn Chấn 1.500 ha). Với lợi thế đó, huyện đang từng bước xây dựng cánh đồng mẫu lớn (CĐML) chủ yếu SX giống lúa đặc sản cung cấp cho thị trường lớn…
… Gần chục năm nay các giống lúa thuần có chất lượng cao: Hương Chiêm, ĐS1, J01, Séng Cù, HT1… được người dân cấy diện tích ngày một nhiều, mỗi năm cung cấp ra thị trường khoảng 3.500 -4.000 tấn lúa, gạo nơi SX lúa đặc sản tập trung lớn của tỉnh Yên Bái.
HTXNN Phù Nham đó ký hợp đồng tiêu thụ với một số DN lương thực trong nước, chính các DN này đó mang hạt gạo Mường Lò đến những thị trường lớn. Để giữ được chất lượng gạo ngon, HTX đó đầu tư máy sấy lúa trị giá 350 triệu đồng và một số máy móc khác. Nhưng với một HTX miền núi, vốn liếng ít cần có sự hỗ trợ nhiều mặt của địa phương thì việc xây dựng CĐML mới thành công, nhất là duy trì lâu dài
Theo ông Nguyễn Hợp Đoàn, Phó Chủ tịch UBND huyện Văn Chấn: Chủ trương xây dựng CĐML là nỗi trăn trở nhiều năm của lãnh đạo và những người làm nông nghiệp Văn Chấn. Với điều kiện đất đai, khí hậu và tập quán canh tác của nhân dân vùng lòng chảo Mường Lò hội đủ các yếu tố để xây dựng CĐML chuyên SX những loại gạo đặc sản cung cấp cho các nhà hàng, siêu thị. Nhưng do xa thị trường nhất là chưa tìm được DN đầu tư và bao tiêu sản phẩm nên rất khó khăn trong việc xây dựng…
Với sự giúp đỡ của Trung tâm Chuyển giao công nghệ & Khuyến nông, từ năm 2009 đó đưa thành công hai giống lúa Japonica: ĐS1 và J01 vào huyện Văn Chấn và mau chóng trở thành giống lúa đặc sản nổi tiếng với tên gọi dân dó “gạo hạt trũn”. Cựng với cỏc giống lúa Séng Cù, Hương Chiêm, 2 giống ĐS1, J01 đó được một số DN mang đến các thị trường lớn trong nước được người tiêu dùng chấp nhận. Giống như “cô gái đẹp ngủ trong rừng”, hạt gạo Mường Lũ bắt đầu được đánh thức.
Thu hoạch lúa xuân 2013 trên cánh đồng Mường Lò
Từ năm 2011 HTXNN Phù Nham đó tổ chức cung ứng các loại giống: Hương Chiêm, ĐS1 cấy 70 ha cùng các vật tư nông nghiệp cho nông dân rồi thu mua lại sản phẩm theo giá thị trường. Theo ông Nguyễn Văn Duyên, Chủ tịch UBND xã Phù Nham thì xã nằm trong quy hoạch xây dựng CĐML mà huyện Văn Chấn đang triển khai. Toàn xã có hơn 300 ha ruộng nước, vụ xuân 2013 xó đó chỉ đạo cấy 150 ha lúa ĐS1 ở 4 thôn: Ta Tiu, bản Noọng, bản Tèn và Năm Hăn 1,2,3. Năng suất trung bình 6,5 tấn/ha, khu vực HTX đầu tư thì đạt 7 tấn/ha.
Do nằm xa trung tâm và các thị trường nên việc xây dựng CĐML của Văn Chấn gặp rất nhiều khó khăn, nhất là phải có DN tham gia đầu tư và bao tiêu sản phẩm. Bằng nội lực của chính mình, huyện Văn Chấn vận động HTXNN Phù Nham tham gia xây dựng CĐML. Bước đầu HTX cung ứng giống, các vật tư nông nghiệp và chịu trách nhiệm thu mua sản phẩm theo giá thị trường.
Bà Hà Thị Hoàn Chủ nhiệm HTX cho biết: Ngoài 150 ha lúa ĐS1 cấy ở xã Phù Nham, HTX cũng đầu tư và ký bao tiêu sản phẩm cho nông dân ở một số xã khác với diện tích 30 – 40 ha. Dự kiến vụ xuân HTX thu mua khoảng 300 tấn lúa ĐS1, giá lúa dự kiến thu mua của nông dân 8.500 – 9.000 đ/kg. Với giá đó thì nông dân đã có lời, tuy nhiên khó khăn nhất là bảo quản sau thu hoạch. HTX chưa có điều kiện mua thóc tươi, trong khi đó việc bà con tự phơi nên không đảm bảo chất lượng hạt gạo…
