65% chủ nhiệm HTX chưa qua hết lớp 9, đây là thực trạng đáng buồn của các HTX. Qua khảo sát nhiều HTX nông nghiệp, nhân lực làm trong lĩnh vực này chủ yếu đi lên từ nông nghiệp, ít được qua đào tạo. Về một số HTX chỉ thấy bóng người già, phụ nữ, khu vực HTX nông nghiệp hiện đang thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao.
Theo Ts. Nguyễn Mạnh Cường, Viện trưởng Viện Phát triển Kinh tế hợp tác (Liên minh HTX Việt Nam), trong hàng loạt những tồn tại khiến việc chuyển đổi HTX kiểu mới theo Luật HTX 2012 còn nhiều khó khăn có nguyên nhân quan trọng, đáng bàn là sự yếu kém của chất lượng nguồn nhân lực làm việc tại HTX.
Quản lý bằng sự nhiệt tình
Hiện có đến 65% chủ nhiệm HTX nông nghiệp có trình độ văn hóa chưa hết lớp 9 trong đó 28% chỉ hết lớp 5. 56% kế toán trưởng trong lĩnh vực kinh tế tập thể (KTTT) mới qua đào tạo ở trình độ trung cấp, vẫn còn đến 11% chưa qua đào tạo về kế toán. 31% trưởng ban kiểm soát chưa được đào tạo chuyên môn kỹ thuật, riêng khu vực nông nghiệp, tỷ lệ này lên đến 52,4%. Số lao động qua đào tạo chỉ chiếm 34% tổng số lao động, thấp hơn đáng kể so với tỷ lệ lao động qua đào tạo của cả nước 49%.
Ông Lại Xuân Môn, Phó Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam, cho biết thời gian qua, ông tham gia một số chuyến đi khảo sát các HTX nông nghiệp do Trung ương MTTQ Việt Nam chủ trì. Có một thực tế là xuống một số HTX nông nghiệp hiện đang rất thiếu vắng nguồn nhân lực chất lượng.
Có những HTX chỉ toàn thấy người già, phụ nữ. Chính vì nhân lực yếu kém nên nhiều nơi, nông dân vẫn tổ chức sản xuất, thu hoạch theo kiểu cách đây 30 năm chưa có gì thay đổi, vẫn xe trâu chở lúa. Với kiểu sản xuất dậm chân tại chỗ như vậy, mô hình KTTT chưa thể phù hợp với xu hướng hội nhập hiện nay.
Cần có cơ chế chính sách để thu hút tri thức trẻ vào HTX
Theo ông Ma Quang Trung, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT), trình độ của cán bộ quản lý HTX còn thấp vì lao động của khu vực này chủ yếu được lấy từ lao động nông nghiệp. Nhiều chủ nhiệm HTX chỉ có sự nhiệt tình chứ không có trình độ, không có kiến thức, khả năng tiếp cận thị trường. Chính vì sự thiếu hiểu biết về kỹ thuật, chuyên môn nên quản lý HTX nhiều nơi không hiệu quả.
Nhiều ý kiến cho rằng chính sách đãi ngộ kém hấp dẫn, sự kém phát triển của nông nghiệp là nguyên nhân chưa thu hút được lực lượng lao động có trình độ vào khu vực HTX. Nhiều nơi còn quy định cứng nhắc lương chủ nhiệm HTX phải thấp hơn lương chủ tịch xã. Trong khi đó, những lao động trẻ có tay nghề, trình độ cao
thường chọn làm việc ở các DN vì nơi này có chế độ đãi ngộ cao hơn hẳn. Chính sách đào tạo nhân lực cho HTX có nhưng nhiều điểm chưa rõ ràng, quá trình thực thi còn nhiều bất cập…
Thu hút nhân lực trẻ
Ông Phan Quốc Ân, Chủ tịch HĐQT, Chủ nhiệm HTX Chăn nuôi gia súc, gia cầm Quý Hiền (Lào Cai), chia sẻ: “Chính sách đào tạo nguồn nhân lực theo Nghị định 193 thì Nhà nước hỗ trợ kinh phí đào tạo chính quy bồi dưỡng nghiệp vụ, kỹ thuật đối với cán bộ quản lý HTX. Theo tôi, thực hiện việc này không đơn giản, vì nhiều cán bộ HTX trình độ văn hóa còn thấp, muốn đào tạo thì phải dài ngày, mà bảo nông dân đi dài ngày thì họ không đi”.
“HTX chúng tôi tuy đã có 3 người tốt nghiệp đại học nhưng tuổi đời lại cao cũng cần có người kế cận. Chúng tôi đã tìm kiếm các sinh viên tốt nghiệp đại học nông nghiệp ra trường có bằng loại khá mà không xin được việc rồi nhận các sinh viên này vào làm ở HTX của chúng tôi. Thời gian qua, HTX đã nhận 2 trường hợp tốt nghiệp đại học chuyên ngành chăn nuôi và thú y”, ông Ân cho biết.
Theo ông Trung, để giải quyết vấn đề đào tạo nhân lực cho HTX, đã có nhiều biện pháp. Hiện nay, Bộ NN&PTNT cùng các bộ ngành đang mở những lớp tập huấn ngắn hạn cho các HTX để tăng cường kiến thức cán bộ, nhân lực làm việc trong khu vực HTX. Tuy nhiên, về lâu dài, cần phải củng cố lại hệ thống các trường đại học có bộ môn quản lý vấn đề này, để cán bộ HTX phải được đào tạo và có trình độ đại học.
“Bây giờ rất nhiều sinh viên nông nghiệp, lâm nghiệp ra trường không có việc làm. Không phải tất cả đều vào nhà nước cả, cho nên tôi mới đề nghị với chính phủ nghiên cứu có cơ chế chính sách để thu hút sinh viên này vào HTX theo nhu cầu HTX”, ông Trung đề xuất.
|
Chủ tịch Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân: Nguồn nhân lực đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của các HTX. Chúng ta đã có chính sách thu hút tri thức trẻ về làm việc tại các xã, tại sao không nghĩ đến việc thu hút những lao động trẻ được đào tạo là những cử nhân, kỹ sư mới ra trường về làm việc cho HTX. Chẳng hạn có chính sách hỗ trợ 3 năm đầu cho những sinh viên này để họ tích cực đóng góp cho HTX, nếu sau 3 năm họ làm tốt thì cứ để họ phát huy, nếu không được thì rút lui khỏi lĩnh vực đó cũng chưa muộn. |
Thu Hường
