Liên minh HTX Việt Nam xác định vai trò HTX trong NTM liên quan trực tiếp đến phát triển sản xuất, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân. Đây là một trong những nội dung quan trọng nhất của chương trình NTM, đồng thời là yếu tố quyết định sự phát triển bền vững của NTM.
Về số lượng, trong tổng số 19.700 HTX và 370.000 tổ hợp tác (THT) cả nước, có khoảng 13.500 HTX và gần 300.000 THT hoạt động ở nông thôn, chủ yếu là các HTX nông nghiệp, HTX tiểu thủ công nghiệp, quỹ TDND và một số HTX lĩnh vực khác.
Về định hướng, ông Nguyễn Văn Biên, Phó Chủ tịch Thường trực Liên minh HTX Việt Nam, từng chỉ rõ Liên minh HTX các cấp cần lưu ý tới 9 điểm trọng tâm xây dựng NTM. Đáng kể trong đó phải đẩy mạnh thực hiện Kết luận 56 của Bộ Chính trị về KTTT và Luật HTX 2012. Tăng cường tuyên truyền để các HTX tự thấy rõ trách nhiệm phát triển HTX là góp phần xây dựng NTM. Rà soát, hướng dẫn củng cố đổi mới các HTX hiện có ở nông thôn theo Luật HTX 2012. Xây dựng mô hình HTX “điểm” đạt tiêu chí 13 để tham quan, nghiên cứu rút kinh nghiệm và nhân rộng…
Ghi nhận tại cuộc giao ban Cụm Liên minh HTX 7 tỉnh Tây Bắc, các Liên minh HTX ở đây rất lúng túng, chưa thể hiện nhiều vai trò hỗ trợ HTX với NTM.
Hội nghị về HTX với xây dựng NTM tại Lào Cai
Trong khi các văn bản, quyết định, thông tư hướng dẫn tiêu chí 13 từ Trung ương rất khó vận dụng, thì ở các cấp địa phương đến nay rất thiếu những hành động thực sự vì HTX. Thế nên, khi thấy phần lớn các tỉnh Tây Bắc báo cáo số xã đăng ký NTM giai đoạn 2010 – 2015 hiện đạt tỷ lệ hoàn thành tiêu chí 13 rất cao, thì hầu như các ý kiến tại cuộc giao ban này đều nghi ngại số xã này không hẳn đạt đúng tiêu chí 13(?)
Đi tìm chỗ đứng HTX trong NTM trở nên vấn đề “nóng” ở khu vực HTX nước ta. Liên minh HTX tỉnh Bắc Ninh từng phản ánh nhiều cấp xã chỉ lo chạy xin kinh phí, xây dựng hình thức 19 tiêu chí là báo cáo xong NTM. Nhiều xã báo cáo đạt tiêu chí số 13, nhưng chỉ là trên “giấy” mà thực tế rất khác. Một lãnh đạo ngành Nông nghiệp tỉnh Khánh Hòa nghe tốc độ số xã NTM đạt tiêu chí 13 nhanh quá cũng lo ngại không thực chất. Việc khảo sát HTX ở Khánh Hòa đến huyện là “tắc”, dẫn tới số liệu không sát thực và bất lợi đến quá trình củng cố HTX.
Có lần, ông Bùi Văn Mạnh, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Tp.Hải Phòng, đã phân tích kỹ không có cơ hội nào tốt hơn để phát triển HTX trong NTM. Buồn thay! Xu thế các cấp chạy đua thành tích có lẽ làm trôi đi cơ hội quý củng cố HTX. Việc củng cố hay thành lập mới HTX rất khó và mất thời gian. Bởi thế các cấp có thể chọn loại hình THT, vẫn đúng tiêu chí 13, lại dễ làm mà có thể “bỏ qua” HTX, lãng quên mô hình HTX (!)
Liên tiếp trên diễn đàn hai hội nghị giao ban gần đây nhất của Cụm thi đua Liên minh HTX 5 thành phố (gồm Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Tp.HCM và Cần Thơ) và Cụm liên kết Liên minh HTX 4 tỉnh, thành phố (gồm Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh và Lào Cai) đều nổi cộm những băn khoăn HTX với NTM. Và các cuộc giao ban này đã dành nhiều thời gian học hỏi kinh nghiệm Hà Nội với HTX trong NTM…
Trao đổi với Thời báo Kinh Doanh, ông Phạm Văn An, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, Chủ tịch Liên minh HTX Tp.Hà Nội, cho biết Hà Nội chính thức phổ biến Văn bản 176 của UBND Thành phố “Hướng dẫn thực hiện tiêu chí 13” kèm theo 3 biểu mẫu đánh giá THT, HTX trong xã NTM. Điểm cốt yếu nhất là Liên minh HTX biết nắm lấy vị thế trong Ban chỉ đạo KTTT và Ban chỉ đạo NTM, chủ động đề xuất Thành phố giao việc cho Liên minh HTX dự thảo Văn bản 176 chuyên sâu về HTX trong NTM… Với kỹ năng tham mưu đó, Liên minh HTX vừa thể hiện tốt vai trò, vừa tạo thuận lợi tối ưu giúp HTX tham gia thực chất trong cuộc vận động lớn chung sức xây dựng NTM.
