Đó là chủ đề của Tọa đàm ngày 11/4/2015, do Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ban Kinh tế Trung ương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Nông nghiệp và Phát triển và Hội Nông dân Việt Nam phối hợp tổ chức tại trụ sở Liên minh Hợp tác xã Việt Nam. Nhân dịp kỷ niệm Ngày Hợp tác xã Việt Nam 11/4.
Tham dự và chủ trì Tọa đàm có các đồng chí: GS.TS. Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; GS.TS. Vương Đình Huệ, Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban kinh tế Trung ương; TS. Cao Đức Phát, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; TS. Nguyễn Đắc Thắng, Phó Chủ tịch điều hành Liên minh Hợp tác xã Việt Nam; Nguyễn Quốc Cường, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam; Nguyễn Văn Giàu, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội; Đặng Huy Đông, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Sau đây xin giới thiệu một số nhận định, ý kiến, đề xuất của các đại biểu phát biểu tại Tọa đàm:
Tham dự Tọa đàm có đại diện lãnh đạo Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Ban Kinh tế Trung ương; Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các Bộ, ngành, tổ chức đoàn thể ở Trung ương; Liên minh Hợp tác xã thành phố Hà Nội, Thái Nguyên; các chuyên gia, các nhà khoa học, các Ban, đơn vị trực thuộc Liên minh Hợp tác xã Việt Nam; một số hợp tác xã nông nghiệp mới thành lập, hoạt động hiệu quả trong cơ chế thị trường hiện nay, một số doanh nghiệp liên kết và các cơ quan thông tấn báo chí ở Trung ương và Hà Nội đã tham dự, đưa tin.
Phó Chủ tịch điều hành Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Nguyễn Đắc Thắng: Trong những năm gần đây, mỗi năm cả nước có khoảng 200 hợp tác xã mới được thành lập trong lĩnh vực nông nghiệp.Tỷ lệ hộ nông dân tham gia hợp tác xã nông nghiệp chiếm khoảng 45%. Nhìn chung, các HTX nông nghiệp mới thành lập cơ bản đã tuân thủ các quy định của pháp luật, các nguyên tắc, giá trị của HTX được phát huy, hoạt động bước đầu có hiệu quả, hỗ trợ các thành viên nâng cao hiệu quả kinh tế, đóng góp quan trong vào phát triển kinh tế- xã hội nhất là trong Chương trình quốc gia xây dựng nông thôn mới, như: Hợp tác xã Quý Hiền (Lào Cai), Hợp tác xã nông nghiệp Dương Liễu (Hà Nội), Hợp tác xã chè Tân Hương (Thái Nguyên), Hợp tác xã thanh long Tầm Vu (Long An)… Tuy nhiên, các HTX nông nghiệp mới thành lập vẫn còn nhiều khó khăn như chưa có đất để làm trụ sở, khu chế biến, lưu trữ sản phẩm; khó tiếp cận vốn để đầu tư hạ tầng kỹ thuật; giới thiệu, tiêu thụ sản phẩm cho thành viên… Xuất phát từ đòi hỏi thực tiễn, yêu cầu phát triển HTX nông ghiệp, việc xây dựng các HTX nông nghiệp kiểu mới trong giai đoạn tới là một trong những nhiệm vụ trọng tâm Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và Liên minh Hợp tác xã các tỉnh, thành phố sẽ tập tập trung tổ chức thực hiện.
GS.TS. Nguyễn Thiện Nhân nhân dịp Ngày HTX Việt Nam 11/4 chúc mừng toàn thể cán bộ, nhân viên, người lao động trong hệ thống Liên minh Hợp tác xã và các HTX, liên hiệp HTX cả nước phát huy truyền thống yêu nước, kết quả đã đạt được, tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp phát triển đất nước. Từ thực tiễn 150 hình thành và phát triển HTX trên thế giới, GS.TS. Nguyễn Thiện Nhân đúc kết thành 9 nguyên tắc thành lập và hoạt động cơ bản của các HTX, đó là: (1)Tự giúp đỡ lẫn nhau; (2) Tự chịu trách nhiệm; (3) Tự quản lý;(4) Mỗi xã viên có quyền biểu quyết như nhau; (5) Bản chất kép (xã viên vừa là chủ sơ hữu HTX vừa là khách hàng mua (sử dụng) dịch vụ của HTX); (6) Thị trường kép (thị trường bên ngoài là thị trường tiêu thụ hàng hóa chính của các thành viên HTX, thị trường bên trong là thị trường dịch vụ do HTX cung cấp cho xã viên. Tức là sản phẩm của HTX chính là các dịch vụ mà HTX cung ứng cho xã viên chứ không phải là các sản phẩm do bản thân các xã viên tạo ra và sẽ bán ra thị trường xã hội. Vì các xã viên tiếp tục sản xuất, kinh doanh nên họ không đem tư liệu sản xuất, đất đai, nhà xưởng, vốn liếng của mình góp vào HTX để hình thành tào sản chung. Họ chỉ góp vốn để HTX có thể hoạt động và cung cấp dịch vụ lo đầu vào và tiêu thu đầu ra cho họ. Các HTX luôn có vai trò quan trọng trong tiêu thụ sản phẩm của các xã viên); (7) Sở hữu kép và hạch toán kép (các xã viên sở hữu tài sản của mình để sản xuất, kinh doanh, đồng thời sở hữu một phần trong tài sản, lợi nhuận của HTX. Với tư cách là một doanh nghiệp, HTX cung ứng cung ứng dịch vụ cho các xã viên có thu tiền để trang trải chi phí, duy trì hoạt động, không để lỗ. Do đó phải hạch toán hoạt động của HTX. Còn mỗi xã viên do có tài sản riêng và sản xuất, kinh doanh riêng nên phải hạch toán hoạt động sản xuất, kinh doanh, tự chịu trách nhiệm về lời, lỗ của mình. Do đó, khi đánh giá hiệu quả của HTX không phải chủ yếu là đánh giá xem HTX có thu được lợi nhuận là bao nhiêu mà phải đánh giá thu nhập từng hộ xã viên có được nhờ sử dụng các dịch vụ do HTX cung ứng là bao nhiêu, so với các hộ không tham gia HTX thì như thế nào?; (8)Giám sát kép (định kỳ Liên minh HTX cấp trên tiến hành kiểm tra, giám sát hoạt động của HTX và bản thâm từng HTX phải tự kiếm tra, giám sát hoạt của mình thông qua Ban kiểm soát); (9) Có trách nhiệm với xã hội.
GS.TS. Vương Đình Huệ, Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương: Phát triển kinh tế tập thể, nòng cốt là xây dựng HTX là một chủ trương nhất quán, xuyên suốt của Đảng, Nhà nước ta. Để phát triển, nâng cao hiệu quả các HTX nói chung, HTX trong nông nghiệp nói riêng, cần thực hiện đồng bộ một số giải pháp: Đổi mới nhận thức về vị trí, vai trò và tầm quan trọng của kinh tế tập thể, HTX trong nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN; Phát triển HTX kiểu mới theo quy định của pháp luật, cần thực hiện tốt việc chuyển đổi các HTX được thành lập theo Luật HTX năm 2003; Tổ chức thực hiện có hiệu quả Luật HTX năm 2012; Tiếp tục rà soát, hoàn thiện khung khổ pháp luật, cơ chế, chính sách phát triển HTX, nghiên cứu, xây dựng ban hành Nghị định riêng về HTX trong nông nghiệp; Gắn chỉ đạo xây dựng HTX với xây dựng nông thôn mới; Nâng cao trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, cán bộ, đảng viên trong phát triển kinh tế hợp tác; Đề cao vai trò,trách nhiệm của tổ chức Liên minh HTX, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân, hiệp hội trong trong phát triển kinh tế tập thể….
Đồng chí Nguyễn Mạnh Cường, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, đã nêu rõ vai trò, trách nhiệm của Liên minh HTX Việt Nam, sẽ đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền; Tổ chức hoạt động và phát triển nguồn nhân lực; Tăng cường hoạt động hỗ trợ thành lập HTX nông nghiệp kiểu mới; Huy động các nguồn lực phục vụ phát triển kinh tế hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp; Chỉ đạo các ban, đơn vị trực thuộc tập trung nguồn lực để triển khai các hoạt động phục vụ cho việc thành lập HTX kiểu mới nông nghiệp…
Bộ Trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát: “Các HTX trong nông nghiệp khó khăn chính là thiếu vốn- nhưng không có tài sản để thế chấp vay vốn, không có đất để là cơ sở chế biến, tiệu thụ và làm trụ sở; quản lý Nhà nước đối với HTX nông nghiệp vừa thiếu, vừa yếu; chính sách hỗ trợ thực hiện được ít; Công tác theo dõi, hỗ trợ HTX chủ yếu là Liên minh HTX, Nhà nước cần quan tâm củng cố Liên minh HTX…”.
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông: “… quản lý Nhà nước đối với HTX chưa được kiện toàn, thiếu hệ thống tổ chức, ở địa phương không có người thực hiện. Muốn đẩy mạnh phát triển HTX cần tăng cường công tác tuyên truyền, nhất là trên Đài Truyền hình Việt Nam; dự nợ cua cac HTX trong các ngân hàng thấp (1%); không nên hình sự hóa quan hệ kinh tế – dân sự; Nhà nước cần hỗ trợ HTX cơ sở hạ tầng kỹ thuật, chế biên sản phẩm nông nghiệp, tăng cường chuỗi giá trị (Doanh nghiệp – HTX- hộ nông dân)….”.
Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam Nguyễn Quốc Cường: “… cứ nói đến HTX là nói đến sự cần thiết và yếu kém, chưa nói tại sao yếu? làm thế nào để phát triển HTX?nguyên nhân chính là sự mặc cảm với mô hình HTX thời bao cấp, nhưng không phủ định vai trò và những đóng góp của các HTX trong thời kỳ đó. Xây dựng HTX kiểu mới là ở Việt Nam, còn so với thế giới là không mới! nên dùng khái niệm: “Xây dựng HTX trong cơ chế thị trường” hợp hơn. Để phát triển HTX trong cơ chế thị trường hiện nay Chủ tịch Nguyễn Quốc Cường đưa ra 7 vấn đề: Nhận thức, làm gì để người nông dân thích làm nông nghiệp, chủ trương của Đảng cần cụ thể hơn, vai trò của Nhà nước trong việc ban hành chính sách, chế dộ đối với HTX cần hấp dẫn hơn; Kế hoạch hỗ trợ HTX đi đôi với các điều kiện thiết thực để thực hiện; bộ máy quản lý Nhà nước phải tương xứng; cần đầu tư đào tạo nguồn nhân lực cho khu vực HTX nông nghiệp…”.
Đồng chí Nguyễn Văn Giàu, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội: “.. khi xây dựng Luật HTX năm 2012, Quốc hội yêu cầu kèm theo các văn bản dự thảo (Nghị định, Thông tư ) liên quan,nhưng chưa thực hiện được. Do vậy, đồng chí yêu cầu khẩn trương ban hành các văn bản hướng dẫn, chính sách theo quy định của Luật HTX năm 2012; đề nghị cả hệ thống chính trị vào cuộc để chỉ đạo thực hiện phát triển kinh tế tập thể, HTX; tăng cương phối hợp giữa Liên minh HTX với Mặt trận, các Bộ; Tăng cường giám sát của Quốc hội, HĐND các cấp về thực hiện Luật và chính sách đối với kinh tế tập thê, HTX; Công tác quản lý Nhà nước đối với HTX cần chuyển động thực sự; Phát huy vai trò của Liên minh HTX, cần tăng cường nguồn lực cho Liên minh HTX; có chính sách cụ thể đối với liên kết giữa doanh nghiệp – HTX- nông dân; Thường xuyên sơ kết, tổng kết, đánh giá và tháo gỡ kịp thời khó khăn, vướng mắc của các HTX. Đổi mới, phát triển HTX kiểu mới hiện nay là quá cần thiết…”.
Phát biểu bế mạc Tọa đàm, GS.TS. Nguyễn Thiện Nhân đã hoan nghênh các bộ, ngành, các đại biểu đã có nhiều ý kiến đóng góp cho buổi tọa đàm. Để xây dựng được nhiều HTX kiểu mới trong nông nghiệp trong thời gian tới, đồng chí Nguyễn Thiện Nhân đề nghị:
Một là, xây dựng Đề án truyền thông phát triển HTX nông nghiệp (giới thiệu HTX mới, HTX hoạt động hiệu quả) về HTX mới để thay đổi nhận thức trước thềm Đại hội Đảng các cấp. Đặc biệt là Đài Truyền hình Việt Nam.
Hai là, trên cơ sở Ban Kinh tế Trung ương chuẩn bị sơ kết 3 năm thực hiện Kết luận số 56 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về kinh tế tập thể, báo cáo Ban Bí thư, cần nhấn mạnh về các HTX nông nghiệp, để Ban Bí thư có Nghị quyết hoặc Kết luận về đẩy mạnh xây dựng HTX nông nghiệp kiểu mới, trên cơ sở đó sẽ triển khai toàn quốc.
Ba là, hoàn chỉnh dự thảo Nghị định về HTX nông nghiệp gửi các cơ quan có liên quan lấy ý kiến; chú ý lấy ý kiến đóng góp của các HTX nông nghiệp;
Bốn là, hình thành Đề án xây dựng HTX nông nghiệp kiểu mới giai đoạn 2015-2016. Trong đó, có thể chọn các tỉnh, thành tình nguyện rà soát lại các HTX, xây dựng HTX nông nghiệp hoạt động theo kiểu mới; từ đó xây dựng các mô hình tiêu biểu; phát động tri thức trẻ tham gia xây dựng HTX; mỗi HTX phải có một doanh nghiệp liên kết…
Một số hình ảnh tại buổi Tọa đàm:
Quang cảnh buổi Tọa đàm
Các đồng chí chủ trì buổi Tọa đàm
TS. Nguyễn Đắc Thắng, Phó Chủ tịch điều hành Liên minh Hợp tác xã Việt Nam phát biểu tại buổi Tọa đàm
Đồng chí Đặng Huy Đông, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư phát biểu tại buổi Tọa đàm
GS.TS. Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát biểu Kết luận tại buổi Tọa đàm
Bài: Đặng Thu Hà, ảnh Quang Huy
Nguồn http://www.vca.org.vn
