Năm 2012 khép lại mốc thời gian chứa đầy ắp những sự kiện thời sự và quan trọng nhất với khu vực KTTT, Liên minh HTX các cấp và HTX cả nước. Kết quả cuộc Tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 5, khóa IX (NQTW5) về phát triển KTTT và việc Quốc hội thông qua Luật HTX 2012 đã tiếp tục định hình con đường đi tới của các loại hình kinh tế hợp tác, HTX.
Năm 2012, thông qua hàng loạt các hoạt động nổi bật, đáng kể như lần đầu tiên kỷ niệm Ngày HTX Việt Nam 11/4 và kỷ niệm Năm Quốc tế HTX 2012… hình ảnh HTX thời kỳ hội nhập được quảng bá sâu rộng hơn với đời sống xã hội.
Con đường mới phát triển HTX
Ngày 17/2/2012, Ban Bí thư đã ban hành Quyết định số 62-QĐ/TW về việc thành lập Ban chỉ đạo (BCĐ) Tổng kết 10 năm thực hiện NQTW5 về phát triển KTTT. Theo Kế hoạch số 03-KH/BCĐ ngày 20/4/2012 của BCĐ Trung ương, cuộc Tổng kết 10 năm thực hiện NQTW5 đã triển khai trên quy mô lớn ở nhiều bộ, ngành Trung ương liên quan và tất cả các tỉnh, thành phố trên cả nước.
Trên cơ sở báo cáo của 18 Ban cán sự Đảng các bộ ngành, 63 tỉnh ủy – thành ủy, 12 báo cáo kết quả kiểm tra, khảo sát của các đoàn trong BCĐ Trung ương tại các địa phương và 10 báo cáo chuyên đề của các nhà quản lý, các chuyên gia, các nhà khoa học về KTTT, BCĐ Trung ương đã công phu tổng hợp thành Báo cáo toàn quốc 10 năm thực hiện NQTW5.
Trong lần chủ trì hội nghị tham vấn ý kiến các nhà quản lý và nhà khoa học đầu ngành, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Đào Xuân Cần, Phó Ban chỉ đạo Thường trực BCĐ Trung ương tổng kết NQTW5, cho rằng việc hoàn thiện bản văn bản báo cáo toàn quốc NQTW5 được tiến hành theo tinh thần “nói thẳng, nói thật, nói rõ” thực trạng khu vực KTTT và HTX, tiến tới tổ chức thành công hội nghị toàn quốc Tổng kết 10 năm thực hiện NQTW5.
Ngày 20/12/2012, Bộ Chính trị đã họp thống nhất ý kiến các bộ, ngành Trung ương về việc cần thiết ban hành Kết luận của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện NQTW5 trong thời gian tới. Tại cuộc họp này, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: Các cơ quan Đảng, Nhà nước và toàn hệ thống chính trị đã nghiêm túc, nỗ lực triển khai NQTW5 về phát triển KTTT và tạo ra những chuyển biến nhất định. Thực tiễn khẳng định hợp tác là cần thiết và tất yếu của nền kinh tế. Tuy nhiên, đây là vấn đề lâu dài ở nước ta, vừa làm, vừa phải tìm tòi, chuyển đổi cơ chế.
Tổng Bí thư lưu ý, các cấp ủy Đảng, chính quyền cần đi sâu nghiên cứu, đánh giá toàn diện các mô hình hợp tác trong các lĩnh vực sản xuất – kinh doanh, không nêu mục tiêu quá xa, mà khẳng định những giải pháp cần tập trung thực hiện, trong đó phải thống nhất nhận thức đầy đủ, đúng đắn hơn về bản chất, vai trò của KTTT. Đồng thời, cần tập trung làm rõ nội hàm và các nhóm giải pháp đã nêu trong NQTW5 và Kết luận 20 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện NQTW5, đẩy mạnh việc hoàn thiện cơ chế, chính sách phát triển KTTT và thực thi Luật HTX 2003 mới được sửa đổi, bổ sung năm 2012.
Một sự kiện thời sự lớn trong năm 2012 là việc thông qua Luật HTX 2003 sửa đổi sau quá trình dài tổ chức đóng góp ý kiến xây dựng dự án Luật này. Từ tháng 11/2010, Quốc hội khóa XII, kỳ họp thứ 8, lần đầu tiên xem xét dự án Luật HTX 2003 sửa đổi gồm 9 chương và 85 điều, nhưng chưa thông qua và giao lại Chính phủ hoàn thiện hơn. Hơn 2 năm qua, cùng với các bộ, ngành và địa phương trên cả nước, Liên minh HTX các cấp, theo đúng chức năng tham mưu cho Đảng và Nhà nước về KTTT, đã tổ chức nhiều cuộc hội thảo góp ý xây dựng dự án Luật HTX sửa đổi trên khắp 3 miền Bắc – Trung – Nam.
Kết quả về cơ bản những nội dung đóng góp của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX 63 tỉnh, thành phố đã được tiếp thu vào phiên bản cuối cùng của dự thảo Luật gồm 9 chương, 66 điều (giảm 19 điều so với bản dự thảo trước, giảm 1 chương và tăng 14 điều so với Luật HTX 2003). Sau khi Quốc hội khóa XIII cho ý kiến vào tháng 5/2012, Luật HTX 2003 sửa đổi đã chính thức thông qua vào tháng 10/2012, định hình mới con đường phát triển HTX trong thời gian tới.
HTX đến gần hơn với đời sống xã hội
So với những năm gần đây, năm 2012 nổi bật lên với nhiều sự kiện HTX mang tầm vóc quốc gia và quốc tế, mà điểm nhấn mang tính lịch sử là lễ Kỷ niệm Ngày HTX Việt Nam lần thứ nhất, diễn ra trọng thể tại Nhà hát lớn Hà Nội, ngày 11/4/2012. Đây cũng là dịp Liên minh HTX Việt Nam tổ chức biểu dương 300 HTX điển hình và trao Cúp vàng “Hợp tác vì cộng đồng thịnh vượng” cho 100 HTX khác.
Trên thế giới, mô hình HTX hình thành gần 200 năm trước, đến nay đã phát triển rộng khắp ở nhiều nước, có vai trò, vị thế và đóng góp to lớn trong phát triển kinh tế – xã hội từng quốc gia. Ở Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh thông qua tác phẩm “Đường Kách Mệnh”, từ năm 1927, đã sớm truyền bá về nước Tư tưởng HTX. Ngày 11/4/1946, Người đã viết thư kêu gọi nông gia, điền chủ vào HTX. Và để ghi nhận mốc son ý nghĩa đó, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 1268/QĐ-TTg ngày 27/7/2011 công nhận ngày 11/4 hàng năm là “Ngày HTX Việt Nam”.
Trong bài diễn văn tại buổi lễ trọng này, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Đào Xuân Cần đã nhấn mạnh: Dưới sự lãnh đạo và quan tâm của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ và cả hệ thống chính trị, với kinh nghiệm của hơn 60 năm xây dựng và phát triển, khu vực KTTT mà nòng cốt là HTX nhất định sẽ tiếp tục phát triển đúng với bản chất và giá trị của các HTX kiểu mới.
Chùm sự kiện nổi bật xuyên suốt trong năm 2012 là việc Liên minh HTX Việt Nam chủ trì phối hợp với các bộ, ngành Trung ương và các địa phương tổ chức quy mô lớn các hoạt động hưởng ứng kỷ niệm Năm quốc tế HTX – 2012 theo Nghị quyết 64 của Liên hiệp quốc.
Đến dự và phát biểu tại lễ Kỷ niệm toàn quốc Năm Quốc tế HTX – 2012 với thông điệp “HTX xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn”, do Liên minh HTX Việt Nam tổ chức, tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia Mỹ Đình, ngày 7/7/2012, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh: Với tư cách là tổ chức đại diện của các HTX, Liên minh HTX Việt Nam phải làm thật tốt các hoạt động hỗ trợ phát triển đối với HTX, phấn đấu đưa “hợp tác” trở thành một nét văn hóa trong xã hội ta, đưa tinh thần và sinh hoạt dân chủ vào đời sống đất nước.
Năm 2012 đi qua ghi nhận nhiều thành công nổi bật trong các hoạt động đối nội, đối ngoại của Liên minh HTX Việt Nam trên chặng đường hội nhập thế giới ngày một sâu rộng, mang hình ảnh khu vực KTTT và HTX gần hơn với đời sống xã hội, góp phần từng bước khắc phục và nâng cao nhận thức đầy đủ hơn về bản chất nhân văn của HTX, về tính đa dạng các mô hình HTX và về con đường phát triển HTX kiểu mới trong nền kinh tế nhiều thành phần định hướng XHCN.
Theo báo cáo của 63 tỉnh, thành phố gần đây, số lượng tổ hợp tác (THT) tăng mạnh trong 10 năm qua, nhất là ở Nam bộ (chiếm 49,9% tổng số) và đang là mô hình phổ biến, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế – xã hội ở các địa phương. Về HTX, trên cả nước có khoảng 19.500 HTX và 54 liên hiệp HTX, thu hút và tạo việc làm cho khoảng 10 triệu xã viên và trên 2 triệu NLĐ.
Cùng với quá trình phát triển HTX, từ rất sớm Đảng và Nhà nước đã quan tâm đến tổ chức đại diện hỗ trợ HTX. Từ các tổ chức tiền thân là Ban quản lý HTX mua bán Việt Nam (năm 1955), Liên hiệp các HTX tiểu thủ công nghiệp Trung ương (năm 1961) và Hội đồng Trung ương lâm thời các HTX và doanh nghiệp ngoài quốc doanh Việt Nam (năm 1991), đến tháng 10/1993, đổi tên là Liên minh HTX Việt Nam. Từ năm 1993 đến nay, Liên minh HTX Việt Nam trải qua 4 nhiệm kỳ Đại hội, cùng với Liên minh HTX các tỉnh, thành phố đã tích cực tham mưu cải thiện hiệu quả cơ chế chính sách, kịp thời tư vấn và hỗ trợ HTX phát triển.
Bước sang năm mới 2013, với con đường đi mới và hình ảnh mới, việc phát triển HTX phải trên cơ sở đảm bảo các nguyên tắc HTX, thực hiện đầy đủ các quy định của Luật HTX mới sửa đổi, xây dựng HTX là tổ chức tự trợ giúp của người dân, do người dân có nhu cầu tự nguyện thành lập để giúp nhau phát triển kinh tế hiệu quả hơn. Đây chính là định hướng củng cố nâng cao hiệu quả hoạt động các HTX hiện có, hướng dẫn thành lập mới các THT và HTX, gắn quá trình phát triển HTX với chính sách “tam nông”, xây dựng nông thôn mới và công cuộc CNH – HĐH đất nước.
